W dniu 11 marca 2025 r. w Brukseli odbyło się ósme spotkanie Subgrupy ds. innowacji i transferu wiedzy (SoIKE), zorganizowane w ramach Europejskiej Sieci WPR (EU CAP Network) oraz Departamentu Rolnictwa Komisji Europejskiej (DG Agri).

Spotkanie rozpoczęło się od przedstawienia czterech priorytetów Europejskiej Sieci WPR przez Hugo Almeida – zastępcę dyrektora Departamentu Rolnictwa i Rozwoju Wsi Komisji Europejskiej:

• Budowanie atrakcyjnego sektora tworzącego sprawiedliwe standardy życia na wsi oraz nowe źródła dochodu poprzez dalsze rozwijanie transformacji cyfrowej – strategii cyfrowej dla rolnictwa.
• Kompetentny i odporny sektor na dynamiczne globalne zmiany, wykorzystujący wiedzę, badania i innowacje jako katalizator zmian – strategiczne wsparcie badań i innowacji prowadzących do większej konkurencyjności rolnictwa, leśnictwa i obszarów wiejskich.
• Przyszłościowo zorientowany sektor rolno-spożywczy działający w zgodzie z naturą.
• Wzmacnianie jakości żywności i wspieranie sprawiedliwego życia i uczciwych warunków pracy na tętniących życiem obszarach wiejskich poprzez wzmacnianie systemu AKIS z pomocą EIP-AGRI oraz wspieranie rozwoju niezależnych podmiotów doradczych.

Dyrektor Almeida zwrócił uwagę, że aby powyższe priorytety osiągnąć należy zaangażować całe środowisko umożliwiające umieszczenie badań, innowacji, wiedzy i umiejętności wzmacniających ekonomię sektora rolno-spożywczego. Duży impuls do rozwoju innowacji w rolnictwie jest związany z powstaniem i realizacją projektów przez ponad 3,800 Grup Operacyjnych EIP w całej UE.

Następnie przedstawiciele Departamentu Badań Komisji Europejskiej omówili najbliższe priorytety programu Horyzont Europa. Priorytety związane są z dalszym rozwojem zmian w rolnictwie dotyczących cyfryzacji, wykorzystywania wiedzy, badań i innowacji do wzmacniania zmian w sektorze poprzez System Wiedzy i Innowacji w Rolnictwie (AKIS) z kluczowym udziałem doradztwa rolniczego. Zaznaczono również, że priorytety będą realizowane w ramach następujących działań:

• Unijna Strategia Cyfrowa dla rolnictwa.
• Strategia rozwoju Badań i Innowacji wzmacniająca konkurencyjność rolnictwa.
• Wspólna Polityka Rolna wspierająca AKIS poprzez Sieć EIP-AGRI.
• Wzmacnianie roli niezależnego doradztwa rolniczego.
• Misja Gleba – kontynuacja.
• Aktualizacja Unijnej Strategii Biogospodarki.

Po wystąpieniach plenarnych odbyła się pierwsza sesja poświęcona aktualnie planowanym lub zrealizowanym wydarzeniom od przedstawicieli krajów członkowskich. Przedstawiciele Włoch wskazali na udaną organizację wydarzeń związanych z sieciowaniem Grup Operacyjnych w formie szczytu. Finowie zapowiedzieli uruchomienie w tym roku połączonego naboru dla Grup Operacyjnych dedykowanego dla krajów bałtyckich natomiast Holendrzy wprowadzili nowe działanie wspierające wdrażanie innowacyjnych rozwiązań do praktyki rolno-spożywczej oraz nawiązali ścisłą współpracę międzynarodową z Niemcami w tym zakresie.

Druga sesja obejmowała warsztaty z podziałem na grupy, podczas której omawiano inicjatywy planowane w ramach EIP-AGRI. Szczególną uwagę poświęcono organizacji hubów wiedzy dla rolnictwa oraz Europejskich Targów Innowacji służących prezentacji rozwiązań innowacyjnych, wymianie wiedzy i doświadczeń do praktyki rolniczej. W ramach dyskusji poruszane było również wyzwanie jak dotrzeć do rolników z innowacjami. Skuteczną metodą docierania do rolników z rozwiązaniami innowacyjnymi jest praktyczna forma wydarzeń i działań przedstawiająca pragmatyczne efekty innowacji oraz ich wpływ na gospodarstwo, zwrócono uwagę na niedocenioną dotychczas rolę Lokalnych Grup Działania w tym zakresie.

Sesja trzecia obejmowała wizytę studyjną w brukselskim Gospodarstwie Akwaponicznym znajdującym się w dzielnicy Anderlecht. Farma powstała z inicjatywy miasta oraz lokalnych wytwórców gdzie od 2017 w ramach projektu rozwijana jest zrównoważona produkcja łącząca hydroponikę z akwakulturą. Na powierzchni 4000 metrów kwadratowych dachów budynku miejskiej rzeźni odbywa się zrównoważona hodowla łososia w ilości 20 ton rocznie oraz uprawa w kontrolowanych elektronicznie szklarniach gdzie rocznie uzyskuje się 12 ton warzyw i 180,000 sadzonek ziół. Produkcja utrzymywana jest w obiegu zamkniętym, woda z hodowli ryb po filtracji służy jako nawadnianie dla roślin, odchody ryb są oddzielane i stosowane jako nawóz. Gospodarstwo posiada również rozbudowany system instalacji fotowoltaicznej, deszczówka jest magazynowana w odpowiednich kontenerach. Gospodarstwo Akwaponiczne w Brukseli jest wzorcowym przykładem zrównoważonej produkcji wysokiej jakości żywności na terenie miejskim. Rolnictwo miejskie (Urban Farming) było tematem ostatniego wykładu Pani Isabelle Van Borm reprezentującej Departament Rolnictwa i Rozwoju Wsi Komisji Europejskiej. Według Komisji rozwój rolnictwa miejskiego stanowi kluczowy aspekt bezpieczeństwa żywnościowego obszarów miejskich, zrównoważonej ekonomii społeczeństwa i środowiska terenów miejskich. Potrzebne są preferencyjne granty badawcze na rozwój tego kluczowego sektora rolno-spożywczego dodatkowo tworzącego miejsca pracy, redukującego ślad węglowy i odnawiającego tereny zielonych na dachach budynków.

W spotkaniu ze strony Polski uczestniczyli delegaci Subgrupy ds. innowacji i transferu wiedzy: Pani Justyna Cieślikowska – zastępca Dyrektora Departamentu Innowacji, Cyfryzacji i Transferu Wiedzy z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz dr Aleksander Bomberski – kierownik Działu Innowacji w Rolnictwie z Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie.