Innowacje w rolnictwie nie muszą oznaczać wyłącznie nowoczesnych maszyn czy automatyzacji produkcji. Coraz częściej ich źródłem staje się głęboka wiedza o środowisku, troska o dobrostan zwierząt i umiejętność łączenia tradycji z nowoczesną nauką. Przykładem takiego podejścia jest projekt Grupy Operacyjnej EPI Zielone Mleko  – innowacje w produkcji mleka krowiego surowego, jego przetwórstwie i wprowadzaniu na rynek serów dojrzewających o podwyższonych walorach odżywczych — inicjatywa, która łączy innowacje technologiczne, zrównoważony rozwój i wysokie walory zdrowotne żywności.

W maju 2025 roku projekt ten zdobył III miejsce w II edycji ogólnopolskiego konkursu „Przyjazna Wieś” w kategorii „Poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych”, zyskując uznanie za realne zmiany, jakie wniósł w sektorze mleczarskim.

Celem projektu „Zielone Mleko” było opracowanie i wdrożenie rozwiązań, które pozwolą na produkcję naturalnych, dojrzewających serów o podwyższonych walorach odżywczych, przy jednoczesnym zachowaniu zasad zrównoważonego rozwoju. Projekt zrealizowało konsorcjum złożone z rolników, Spółdzielczej Mleczarni Spomlek, Politechniki Bydgoskiej, Kujwsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie oraz Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Sandry Brdy.

Działania zostały rozłożone na dwa główne etapy. W pierwszej fazie projektu skupiono się na praktykach żywieniowych w gospodarstwach mlecznych. Kluczową innowacją było wyeliminowanie kiszonki z kukurydzy – dominującej w wielu systemach żywienia – i zastąpienie jej bardziej zróżnicowaną, naturalną paszą, korzystnie wpływającą na profil kwasów tłuszczowych w mleku. Analiza próbek wykazała znaczący wzrost zawartości składników prozdrowotnych: kwasów omega-3 i omega-6, witaminy E oraz beta-karotenu. Zmiana ta przyniosła poprawę jakości surowca już na poziomie pierwotnej produkcji.

Drugi etap projektu objął działania wdrożeniowe po stronie mleczarni Spomlek. Zakład uruchomił nowoczesną linię technologiczną do produkcji serów dojrzewających, które dzięki specjalnemu składowi mleka wyróżniają się unikalnymi właściwościami żywieniowymi. Równolegle wprowadzono ekologiczne opakowania oraz opracowano kompleksową strategię marketingową.

Projekt „Zielone Mleko” przyniósł wymierne efekty – poprawę jakości mleka, większą efektywność produkcji, a także wzrost rentowności gospodarstw. Co istotne, działania te wpłynęły również na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych oraz ograniczenie zużycia nawozów, co przełożyło się na lepszą ochronę bioróżnorodności i dobrostanu zwierząt.

Uroczyste wręczenie nagród odbyło się 27 maja 2025 roku w Warszawie. W imieniu konsorcjum nagrodę odebrali pani Grażyna Wera-Malatyńska, Prezes LGD Sandry Brdy, oraz pan Damian Kożuch, Dyrektor chojnickiego oddziału Spółdzielczej Mleczarni Spomlek z Radzynia Podlaskiego. Otrzymanie III miejsca w konkursie „Przyjazna Wieś” jest potwierdzeniem, że innowacyjne, zrównoważone projekty mają kluczowe znaczenie dla przyszłości polskiego rolnictwa.

„Zielone Mleko” to nie tylko lokalna innowacja – to przykład, jak współpraca między rolnikami, nauką i przemysłem może przynieść długofalowe korzyści. Opracowane w ramach projektu rozwiązania mogą być z powodzeniem adaptowane w innych regionach Polski, co otwiera nowe możliwości dla producentów mleka i przetwórców żywności.

Więcej informacji o projekcie dostępnych jest w naszej bazie polskich Grup Operaycjnych EPI – otwórz.