Wymiana wiedzy i promocja nowoczesnych, zrównoważonych metod zarządzania wodą w rolnictwie — to cel ósmego seminarium z cyklu "Nauka–Praktyce: wymiana wiedzy w obiektach doświadczalnych instytutów naukowych", zorganizowanego przez Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie w ramach SIR. Wydarzenie odbyło się 24-25 czerwca 2024 r. w Instytucie Technologiczno-Przyrodniczym — Państwowym Instytucie Badawczym w Falentach.

Celem seminarium było zapoznanie uczestników z działalnością Instytutu Technologiczno-Przyrodniczego w Falentach oraz przedstawienie nowoczesnych, bardziej efektywnych i ekologicznych rozwiązań, które pozytywnie wpływają na zarządzanie zasobami wodnymi w rolnictwie i ochronie środowiska.

W pierwszym dniu seminarium odbyły się prelekcje, podczas których omówiono następujące tematy:

• Prof. dr hab. inż. Kazimierz Banasik — prezentacja dotycząca zasobów wodnych małych cieków . Omówienie znaczenia małych rzek i strumieni w kontekście lokalnego zarządzania wodą oraz roli w utrzymaniu bioróżnorodności jako cenne źródło wody dla rolnictwa.
• Mgr inż. Bartosz Kierasiński — zaprezentowanie innowacyjnych systemów zastawki, które pozwalają na bardziej precyzyjne zarządzanie poziomem wody w rowach melioracyjnych. Omówienie zalet i wad funkcjonowania zastawek. Przedstawienie studia przypadków, gdzie zastosowanie nowoczesnych technologii przyniosło wymierne korzyści.
• Prof. dr hab. Inż. Edmund — omówienie gospodarowania wodą na zmeliorowanych trwałych użytkach zielonych. Zwrócenie uwagi na znaczenie odpowiedniego zarządzania wodą na pastwiskach i łąkach, które są kluczowe dla produkcji paszy dla zwierząt. Przedstawienie przykładów dobrych praktyk oraz nowoczesnych systemów melioracyjnych, które wspierają zrównoważone gospodarowanie wodą na tych obszarach. Omówienie różnych metod nawodnień, które wykorzystują naturalne procesy podsiąkania wody do gleby, zapewniając roślinom optymalne warunki wzrostu. Poruszenie kwestii odwodnień, które są niezbędne w przypadku nadmiaru wody, szczególnie po intensywnych opadach deszczu.
• Dr inż. Ewa Kanecka-Geszke — przedstawienie techniki nawodnień deszczownianych, które są jedną z najpopularniejszych metod nawadniania upraw rolniczych. Prezentacja zawierała przegląd różnych typów deszczowni, od przenośnych systemów po stałe instalacje, oraz omówienie ich zalet i ograniczeń. Podkreślenie znaczenia efektywnego zarządzania wodą, aby minimalizować straty i maksymalizować korzyści dla roślin.
• Mgr inż. Katarzyna Karpińska — omówienie małej retencji w krajobrazie rolniczym. Przedstawienie różnych metod kształtowania małej retencji, takie jak budowa małych zbiorników retencyjnych, stawów oraz systemów zielonych dachów i zbiorników deszczowych. Omówienie korzyści wynikających z zatrzymywania wody w krajobrazie, które obejmują poprawę mikroklimatu, redukcję erozji oraz zwiększenie dostępności wody w okresach suszy.

Drugi dzień wydarzenia poświęconym był zajęciom terenowym. Pokazy terenowe obejmowały:

• instalację oraz piętrzenie wody przy wykorzystaniu przenośnego progu piętrzącego;
• pomiar natężenia przepływu wody w małym cieku metodą hydrometryczną;
• odkrywki glebowej na łące ITP-PIB w Falentach;
• obserwację i wyznaczanie kompleksu wilgotnościowo-glebowego i norm odwodnienia
• obserwację stanów wody gruntowej na łące ITP-PIB w Falentach w studzienkach obserwacyjnych oraz pomiar.

Uczestnicy seminarium mieli bliskie spotkanie z naturą w rezerwacie przyrody "Stawy Raszyńskie". To jedno z najważniejszych miejsc ochrony przyrody w okolicach Warszawy. Założony w celu ochrony różnorodnych ekosystemów wodnych i przybrzeżnych. Rezerwat jest siedliskiem dla wielu gatunków ptaków wodnych i błotnych. Pełni kluczową rolę w ochronie różnorodności biologicznej regionu, a także stanowi ważne miejsce lęgowe dla wielu gatunków ptaków oraz miejsce odpoczynku dla migrujących ptaków wędrownych. Dzięki ochronie tego obszaru możliwe jest zachowanie cennych ekosystemów wodnych i przybrzeżnych, które są niezbędne dla równowagi ekologicznej.

Seminarium zostało zrealizowane w ramach operacji własnej wpisanej do Planu Operacyjnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2024-2025 w zakresie Sieci na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich, współfinansowanej ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

Źródło: CDR w Brwinowie