Rolniczy Handel Detaliczny

W erze globalizacji i coraz większego zainteresowania konsumentów zdrową żywnością, Rolniczy Handel Detaliczny (RHD) stanowi atrakcyjne rozwiązanie dla rolników pragnących wprowadzić swoje produkty na rynek lokalny. RHD umożliwia nie tylko produkcję, ale także dystrybucję żywności na niewielką skalę bez konieczności angażowania się w skomplikowane procesy przemysłowe. Dzięki niemu, rolnicy mają możliwość oferowania swoich wyrobów zarówno konsumentom indywidualnym, jak i placówkom handlowym czy gastronomicznym, z korzyścią dla jakości i świeżości oferowanych produktów.

Jednym z kluczowych atutów RHD jest jego elastyczność podatkowa, umożliwiająca mniejszym producentom rolnym zwolnienie z opodatkowania, pod warunkiem spełnienia pewnych warunków. Przychody z RHD mogą być zwolnione z podatku, jeśli przestrzegane są wytyczne dotyczące ewidencji sprzedaży, zatrudnienia czy stosowania własnych surowców. Gdy dochody przekroczą określone limity, możliwe jest opodatkowanie ryczałtem, co ułatwia prowadzenie działalności i pozwala na skupienie się na jej rozwijaniu. Wszystkie te aspekty, rozwijamy w tekście poniżej.

RHD może być również katalizatorem ożywienia obszarów wiejskich, wpływając na rozwój zrównoważonego rolnictwa oraz umacniając samowystarczalność lokalnych społeczności. Przez promowanie zdrowej, lokalnej żywności, przyczynia się do kształtowania bardziej zrównoważonego świata, w którym zarówno rolnicy, jak i konsumenci odnoszą korzyści.


Dlaczego Rolniczy Handel Detaliczny się opłaca?

Sprzedaż w ramach RHD do kwoty 100 000 zł rocznie może zostać zwolniona z opodatkowania, pod warunkiem spełnienia kilku wymogów:

  • prowadzenia szczegółowej ewidencji sprzedanych produktów, oddzielnie dla każdego roku podatkowego. Dzienna sprzedaż musi być ewidencjonowana w dniu jej dokonania;
  • produkcja i sprzedaż muszą odbywać się bez udziału pracowników zewnętrznych, z wyjątkiem sprzedaży podczas festynów, kiermaszy itp., uboju zwierząt rzeźnych i obróbki poubojowej, przemiału zbóż, wytłaczania oleju lub soku oraz sprzedaży;
  • co najmniej 50% produktów roślinnych lub zwierzęcych użytych do produkcji danego produktu musi pochodzić z własnej uprawy, hodowli lub chowu, z wyjątkiem wody. Do produktów roślinnych z własnej uprawy zaliczają się mąka, kasza, płatki, otręby, oleje i soki wytwarzane z surowców pochodzących z własnej uprawy;
  • zwolnienie podlega przepisom dotyczącym pomocy de minimis, co oznacza, że pomoc dla jednej firmy nie może przekroczyć łącznie 200 000 euro w ciągu trzech ostatnich lat podatkowych.

Przy sprzedaży powyżej tej kwoty, podlega się opodatkowaniu ryczałtem. Ryczałt wynosi 2% dla przychodów przekraczających 100 000 zł, a mniejszych niż równowartość 250 000 euro. Konieczne jest złożenie stosownego oświadczenia w urzędzie skarbowym.


Jakie produkty można sprzedawać w ramach RHD?

Żywność jednoskładnikowa, sprzedawana w ramach RHD, powinna w całości pochodzić
z własnej uprawy, hodowli lub chowu danego rolnika, a w przypadku żywności zawierającej więcej niż jeden składnik powinna zawierać co najmniej jeden składnik pochodzący w całości z własnej uprawy, hodowli lub chowu danego rolnika.

Nie można sprzedawać produktów z mięsa zwierząt kopytnych pozyskanego z uboju dokonanego poza rzeźnią zatwierdzoną przez powiatowego lekarza weterynarii (np. z uboju własnych zwierząt hodowlanych).

Produkcja może odbywać się w pomieszczeniach domowych, np. prywatnych domach mieszkalnych. Można do tego celu wykorzystać sprzęt i urządzenia gospodarstwa domowego w kuchni domowej.


Kto może sprzedawać w ramach RHD?

Rolnik produkujący i sprzedający żywność w ramach RHD powinien uzyskać orzeczenie lekarskie do celów sanitarno-epidemiologicznych. Badania wykonuje się w PSSE, czyli
w Sanepidzie, oddając kał do badania.

Produkcja i zbywanie żywności w ramach RHD muszą być, prowadzone bez pośredników. Nie można zatrudniać osób na podstawie umów o pracę, umowy zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnych charakterze (z wyłączeniem uboju zwierząt rzeźnych i obróbki poubojowej, przemiału zbóż, wytłoczenia oleju lub soku oraz sprzedaży)

Wyjątek stanowi sprzedaż żywności pochodzącej z RHD podczas wystaw, festynów, targów lub kiermaszy, organizowanych w celu promocji żywności, która może być prowadzona przez pośrednika, pod warunkiem gdy:

  • pośrednik sam prowadzi RHD oraz sprzedaje wyprodukowaną przez siebie żywność podczas ww. imprez,
  • żywność zbywana w ramach pośrednictwa pochodzi od podmiotów prowadzących produkcję w tym samym powiecie, w którym pośrednik sam prowadzi taką działalność, lub w powiecie sąsiadującym z tym powiatem.

Podmioty prowadzące RHD muszą spełniać wymagania higieniczno-sanitarne określone w rozporządzeniu (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych, w szczególności w załączniku II w rozdziale I i II do tego rozporządzenia.

W przypadku gdy produkcja prowadzona jest przy wykorzystaniu pomieszczeń używanych głównie jako prywatne domy mieszkalne (np. przy wykorzystaniu sprzętu i urządzeń gospodarstwa domowego w kuchni domowej), zamiast wymogów określonych w załączniku II w rozdziale I i II ww. rozporządzenia, obowiązują uproszczone wymagania higieniczne określone w załączniku II w rozdziale III.

Nadzór nad bezpieczeństwem żywności produkowanej w ramach RHD sprawują:

  • Inspekcja Weterynaryjna - produkty pochodzenia zwierzęcego i żywność złożona (zawierająca jednocześnie środki spożywcze pochodzenia roślinnego i produkty pochodzenia zwierzęcego),
  • Państwowa Inspekcja Sanitarna - produkty pochodzenia roślinnego.

Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych sprawuje nadzór nad jakością handlową żywności.

Działalność w ramach RHD można rozpocząć po uprzedniej rejestracji. Wniosek o rejestrację RHD należy złożyć:

  • produkty pochodzenia zwierzęcego lub żywność złożona – 30 dni przed rozpoczęciem działalności w ramach RHD do właściwego terytorialnie Powiatowego Lekarza Weterynarii (PLW),
  • produkty roślinne – 14 dni przed rozpoczęciem działalności do właściwej terytorialnie powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej (Sanepid).

Żywność sprzedawana w ramach RHD musi spełniać wymagania w zakresie oznakowania.

Znakując środki spożywcze oferowane konsumentom w ramach RHD należy wziąć pod uwagę przepisy zawarte w rozporządzeniu nr 1169/2011 oraz rozporządzeniu Ministra Rolnictwa
i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych.

Szczegółowe informacje nt. oznakowania zostały zawarte w wytycznych na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi pod adresem:

www.gov.pl/web/rolnictwo/rolniczy-handel-detaliczny-informacje-podstawowe

  • konsumentowi finalnemu (zniesiono limity sprzedaży do finalnych konsumentów);
  • zakładom prowadzącym handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta finalnego tj. sklepy, restauracje (obowiązują limity sprzedaży).

Rodzaje i ilości zbywanej żywności w ramach RHD do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta finalnego określone są w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 września 2022 r. w sprawie maksymalnej ilości żywności zbywanej w ramach rolniczego handlu detalicznego do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta finalnego oraz zakresu i sposobu jej dokumentowania (Dz.U. z 2022 r. poz. 1971).

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 września 2022 r. w sprawie maksymalnej ilości żywności zbywanej w ramach rolniczego handlu detalicznego (dziennikustaw.gov.pl)

Zgodnie z ww. rozporządzeniem podmiot prowadzący RHD zobowiązany jest prowadzić
i przechowywać dokumentację umożliwiającą ustalenie ilości żywności zbytej rocznie
w ramach RHD do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta finalnego, odrębnie za każdy rok kalendarzowy, która zawiera następujące informacje:

  • numer kolejnego wpisu,
  • datę zbycia żywności,
  • ilość i rodzaj zbytej żywności.

Powyższe informacje umieszcza się w dokumentacji niezwłocznie po dokonaniu zbycia żywności do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta finalnego.

Dokumentację przechowuje się przez dwa lata, licząc od końca roku kalendarzowego, za który została sporządzona.

Obszar sprzedaży

  • Sprzedaż produktów pochodzenia zwierzęcego i mieszanego możliwa jest wyłącznie w tym samym województwie, w którym ma miejsce prowadzenie produkcji tej żywności w ramach rolniczego handlu detalicznego, lub na obszarach powiatów lub miast stanowiących siedzibę wojewody lub sejmiku województwa, sąsiadujących z tym województwem),
  • Sprzedaż produktów roślinnych możliwa jest na terenie całego kraju.

W każdym miejscu zbywania żywności w ramach RHD, w tym przez pośrednika należy umieścić w sposób czytelny i widoczny dla konsumenta informacje:

  • napis „rolniczy handel detaliczny”;
  • dane obejmujące: imię i nazwisko albo nazwę i siedzibę podmiotu prowadzącego RHD;
  • adres miejsca prowadzenia produkcji tej żywności.
  • weterynaryjny numer identyfikacyjny podmiotu prowadzącego rolniczy handel detaliczny, o ile taki numer został nadany