Założenie pasieki jest procesem, który wymaga odpowiedniego planowania, przygotowania i przestrzegania kolejności wykonywania kluczowych kroków. Początkujący pszczelarze powinni poznać w pierwszej kolejności biologię pszczół, ich potrzeby oraz zasady utrzymania pasieki. Warto również uczestniczyć w szkoleniach, warsztatach lub zdobywać doświadczenie pod okiem doświadczonego pszczelarza.

Założeniu pasieki w celu umieszczania na rynku pszczół lub pozyskanych od nich produktów jest dozwolone po dokonaniu pisemnego zgłoszenia zamiaru prowadzenia tej działalności Powiatowemu Lekarzowi Weterynarii.

Zgłoszenia dokonuje się w Powiatowym Inspektoracie Weterynaryjnym właściwym ze względu na miejsce lokalizacji pasieki. Po wprowadzeniu do rejestru i nadaniu weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego, pasieka zostaje objęta nadzorem weterynaryjnym. Obowiązek rejestracji pasieki wynika z przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt. Dla pasiek jako miejsc utrzymywania zwierząt nie wydaje się decyzji o spełnieniu wymogów weterynaryjnych, a ich rejestr prowadzi się wyłącznie w celu zwalczania i monitorowania chorób zakaźnych pszczół.

Warunki dotyczące miejsc stacjonowania uli nie są uregulowane przepisami prawnymi. Przy lokalizacji pasieki stosuje się prawo zwyczajowe, według którego przyjmuje się, że ule z pszczołami nie powinny znajdować się bliżej niż:

• 10 m od sąsiedniej działki lub uczęszczanej drogi publicznej. Odległość tę można zmniejszyć nawet do 3 m, jeżeli teren ten oddzieli się stałym ogrodzeniem np. parkanem czy żywopłotem o wysokości minimum 3 m tak, aby wymusić przelot pszczół nad nim;

• 50 m od autostrad i dróg szybkiego ruchu;

• 150 m od szkół, przychodni, domów opieki i innych obiektów użyteczności publicznej.

Najkorzystniej jest lokalizować pasieki produkcyjne na obszarach o dużej obfitości i wydajności roślin pożytkowych. Na pasieczysko najlepiej wybrać miejsce suche, zaciszne, osłonięte od wiatrów, o równym podłożu i lekko zacienione, a w terenie górzystym − stok południowy. Najbardziej praktyczne jest ustawienie uli obok siebie, w rzędach, co ułatwia dokonywanie przeglądu wszystkich rodzin w pasiece po kolei. Odległość między ulami w kierunku lotu pszczół powinna wynosić co najmniej 4 metry i około 3 mz boków. Otwory wylotowe należy kierować na południowy wschód lub zachód, a na terenach wilgotnych i chłodnych − na południe. Wskazane jest, aby na teren pasieczyska doprowadzić wodę. Ilość rodzin pszczelich powinna być dostosowana do stopnia napszczelenia terenu. Przyjmuje się, że w przypadku pasiek stacjonarnych ilość rodzin powinna wynosić ok. 8-10 na 100 ha. Pracownię pasieczną dobrze jest umiejscowić w rogu pasieczyska, w miarę możliwości poza kierunkiem największego lotu pszczół.

Przed podjęciem decyzji o zakupie pszczół warto uzyskać kilka przydatnych informacji, tj.: linia/rasa pszczół; wiek matki; przebyte choroby w ciągu ostatnich 12 miesięcy; sposób zwalczania warrozy w poprzednich dwóch sezonach; wykonane zabiegi techniczne i profilaktyczno-lecznicze; ilość pozyskanego miodu; dokarmianie czy podawanie węzy w danym roku. Niezbędny jest także przegląd roju pod względem zdrowotności, siły rodziny i wartości matki, najlepiej w towarzystwie doświadczonego pszczelarza

Organizacja pracy w pasiece ściśle wiąże się z naturalnym rytmem życia i rozwoju rodziny pszczelej. Przy planowaniu i wykonywaniu poszczególnych czynności trzeba zadbać o utrzymanie dobrego stanu zdrowia pszczół i wysoką jakość pozyskiwanych produktów pszczelich. Wiedza o aktualnej sytuacji w rodzinach, znajomość bazy pożytkowej, a także prowadzenie dokładnych notatek pasiecznych pozwoli na planowe i kompleksowe przeprowadzenie wszystkich zabiegów w sezonie.

Gospodarka wędrowna daje możliwość zwiększenia skali produkcji i odmian miodu oraz pyłku w formie obnóży i pierzgi poprzez wykorzystanie pożytków występujących poza miejscem stacjonowania pasieki. Jednak, istnieje przy tym ryzyko rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych. Aby temu zapobiec, właściciel pasieki ma obowiązek zgłoszenia zamiaru przywiezienia swoich uli na plantacje położone na terenie innego powiatu, do właściwego terytorialnie powiatowego lekarza weterynarii. Taki zamiar wcześniej uzgadnia się z właścicielem plantacji i gruntu, na którym ule zostaną ustawione.