LEADER to jedno z najbardziej popularnych i rozpoznawalnych narzędzi rozwoju obszarów wiejskich, wykorzystywanych w Europie od ponad 30 lat! Ma pomóc włączyć mieszkańców wsi w proces oddolnego podejmowania decyzji i działań mających na celu poprawę jakości ich życia. W tej metodzie społeczność lokalna to najważniejszy podmiot tego procesu.

W pierwszym półroczu 2022 roku Europejska Sieć powołała grupę tematyczną dotyczącą wdrożenia siedmiu zasad LEADERa w praktyce (Thematic group “Making the seven LEADER principles work in practice for all LAGs under the CAP Strategic Plans”), w skład której weszli przedstawiciele 22 krajów członkowskich reprezentujących Instytucje Zarządzające, krajowe sieci obszarów wiejskich, Agencje Płatnicze, lokalne grupy działania, krajowe sieci LEADER, organizacje społeczeństwa obywatelskiego i Komisję Europejską. Uczestnicy wzięli udział w dwóch spotkaniach online podczas których dyskutowali nad lepszym zrozumieniem różnych sposobów zapewniających wdrożenie zasad LEADERa w rozwoju lokalnym, tj.: podejście obszarowe, podejście oddolne, innowacyjne elementy w kontekście lokalnym, partnerstwo publiczno-prywatne, strategia rozwoju lokalnego, sieciowanie, współpraca.

Konkluzje ze spotkań

Nawet jeśli metoda LEADER pozostaje zasadniczo niezmieniona od 30 lat, ważne jest, aby wciąż na nowo definiować jej zasady w kontekście zmiany polityki rozwoju obszarów wiejskich i wyzwań jakie przed nią stoją (zielona transformacja, innowacje społeczne, cyfryzacja, uchodźcy itp.). LEADER to najsilniejsza partycypacyjna metoda rozwoju regionalnego, która łączy innowacje techniczne i społeczne z lokalnym know-how, oraz promuje technologię, tolerancję, talenty.

Wartość dodana LEADERa wynika z pełnego zastosowania metody LEADER. Demonstracja wartości dodanej LEADERa ma kluczowe znaczenie i będzie rozwijana w okresie programowania 2023-2027. Metoda LEADER generuje wartość dodaną dzięki lepszemu zarządzaniu, kapitałowi społecznemu i lepszym wynikom w porównaniu z projektami innymi niż LEADER. Ważne podkreślenia jest znaczenie animacji dla sprawienia, by interesariusze poczuli się docenieni, a także przyciągania nowych osób lub wolontariuszy oraz wprowadzenia w życie wszystkich siedmiu zasad LEADERa przez lokalne grupy działania. Główny sukces LEADERa leży w metodzie i ludziach… dziś wyzwaniem jest zastosowanie podstaw LEADERa w całej Europie.

Ponadto LEADER ma do odegrania rolę w kilku aspektach tematycznych, w tym w Pakcie na rzecz obszarów wiejskich, inteligentnych wioskach i innych. Niezbędna jest współpraca z jednostkami wsparcia sieci w krajach Unii Europejskiej.

Rezultatem pracy grupy jest opracowany raport pt. Realizacja siedmiu zasad podejścia LEADER, prezentujący kluczowe kwestie (wraz z krótkimi przykładami z państw członkowskich) umożliwiające pomyślne wdrożenie siedmiu zasad LEADERa (zgodnie z art. 31 i 33 rozporządzenia (UE) 2021/1060). Raport jest dostępny w języku polskim.