LEADER / RLKS

LEADER/ Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność (RLKS) wspierany ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), jest jedną z interwencji Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027.

Interwencja I. 13.1 — LEADER / Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność (RLKS) ukierunkowana jest na budowanie lokalnej tożsamości bazującej na aktywizacji społecznej i przy wykorzystaniu miejscowych zasobów w sposób zapewniający najlepsze zaspokojenie potrzeb społeczności wiejskich, w tym poprzez wykorzystanie wiedzy, innowacji i rozwiązań cyfrowych.

Zakresy wsparcia interwencji obejmują:

  1. Rozwój przedsiębiorczości, w tym rozwój biogospodarki lub zielonej gospodarki w szczególności:
       a) podejmowanie pozarolniczej działalności gospodarczej przez osoby fizyczne,
       b) rozwijanie pozarolniczej działalności gospodarczej.
     
  2. Rozwój pozarolniczych funkcji małych gospodarstw rolnych w zakresie tworzenia lub rozwoju:
       a) gospodarstw agroturystycznych,
       b) zagród edukacyjnych,
       c) gospodarstw opiekuńczych;
     
  3. Rozwój współpracy poprzez tworzenie lub rozwijanie krótkich łańcuchów żywnościowych;
     
  4. Poprawa dostępu do usług dla lokalnych społeczności, z wyłączeniem inwestycji infrastrukturalnych oraz operacji w zakresach wymienionych w punktach 1–3;
     
  5. Przygotowanie koncepcji inteligentnej wsi;
     
  6. Poprawa dostępu do małej infrastruktury publicznej;
     
  7. Kształtowanie świadomości obywatelskiej o znaczeniu zrównoważonego rolnictwa, gospodarki rolno-spożywczej, zielonej gospodarki, biogospodarki, wsparcie rozwoju wiedzy i umiejętności w zakresie innowacyjności, cyfryzacji lub przedsiębiorczości, a także wzmacnianie programów edukacji liderów życia publicznego i społecznego, z wyłączeniem inwestycji infrastrukturalnych;
     
  8. Włączenie społeczne seniorów, ludzi młodych lub osób w niekorzystnej sytuacji;
     
  9.  Ochrona dziedzictwa kulturowego lub przyrodniczego polskiej wsi.

W ramach wdrożenia interwencji LEADER przyjęto 2 komponenty:

  1. Wdrażanie LSR - Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju, w tym: projekty grantowe i operacje własne Lokalnych Grup Działania (LGD) oraz projekty współpracy,
  2. Zarządzanie LSR - Zarządzanie lokalnymi strategiami rozwoju i animacja.

W Polsce wybrano 297 lokalnych strategii rozwoju do realizacji przez lokalne grupy działania w ramach Planu Strategicznego dla WPR na lata 2023-2027 oraz 10 programów regionalnych w perspektywie 2021-2027.

Instrument RLKS jest wdrażany w dziesięciu województwach: kujawsko-pomorskim, lubuskim, małopolskim, podkarpackim, podlaskim, pomorskim, śląskim, świętokrzyskim, wielkopolskim i zachodniopomorskim, z wykorzystaniem środków nie tylko z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich ale również z funduszy polityki spójności: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego PLUS.

Tworzenie lokalnego partnerstwa, zwanego LOKALNĄ GRUPĄ DZIAŁANIA (LGD), jest oryginalną i ważną cechą podejścia LEADER. LGD to rodzaj partnerstwa terytorialnego powstałego jako oddolna inicjatywa, zrzeszająca przedstawicieli lokalnych organizacji z sektora publicznego, prywatnego i pozarządowego oraz mieszkańców działających na rzecz lokalnej społeczności. LGD jako forum uczestnictwa obywateli na swoim obszarze pełni kilka funkcji:

  • doradztwa w zakresie finansowania,
  • jednostki tworzącej sieci kontaktów, oraz
  • biznesu innowacji społecznych.