W dniu 12 marca 2025 r. w Brukseli odbyło się piąte spotkanie Podgrupy ds. wdrażania planów strategicznych WPR (SoCSP), zorganizowane w ramach europejskiej sieci WPR (EU CAP Network) przez Dyrekcję Generalną Rolnictwo i Obszary Wiejskie Komisji Europejskiej (DG AGRI).

Tak jak w przypadku spotkań pozostałych podgrup europejskiej sieci, głównym tematem obrad była wizja obszarów wiejskich i żywienia, która została przedstawiona przez Komisarza ds. Rolnictwa i Żywienia, Christophe’a Hansena, 19 lutego br. Wizja przedstawia priorytety strategiczne Komisji Europejskiej w dziedzinie rolnictwa i łańcucha żywności z perspektywą do roku 2040.

Wizja uznaje rolnictwo, rybactwo i przetwórstwo spożywcze za strategiczne sektory UE. Proponuje ewolucyjne zmiany polityki rolnej, oparcie na dialogu i konsultacjach z rolnikami oraz poprawę krytykowanych rozwiązań.

Istotne pozostają suwerenność żywnościowa, konkurencyjność rolnictwa, zrównoważony rozwój i dobrze rozwijające się obszary wiejskie. Bezpieczeństwo i suwerenność żywnościowa wskazane zostały jako niepodlegające dyskusji. Ważne miejsce zajmuje w dokumencie konieczność zapewnienia większych ułatwień dla młodych i „nowych” rolników do rozpoczynania działalności. UE ma zapewnić ochronę przed nieuczciwą konkurencją i stabilizację rynku.

---

Komisja Europejska planuje zmiany w płatnościach bezpośrednich, które nie będą tak jednolite, jak obecnie (większe ukierunkowanie, uproszczenie dla małych i średnich gospodarstw oraz większa rola degresywności / cappingu płatności).

Dużo mocniej niż dotychczas wyrażone są postulaty innowacyjności i konkurencyjności sektora. Wizja identyfikuje „znaczną lukę finansową w sektorze rolnym”. Kluczowymi elementami Wizji są zamierzenia, aby doprowadzić do znaczących uproszczeń w wykorzystywaniu środków unijnych, wspieraniu odmiany pokoleniowej jak i doprowadzenie do dochodowych i stabilnych warunków gospodarowania rolników.

Wizja została przedstawiona w wyniku prac Komisji Europejskiej oraz Europejskiej Rady Rolnictwa i Żywienia (EBAF) i bazuje na sprawozdaniu z prac dialogu strategicznego, który odbył się latem i jesienią ubiegłego roku. Wizja stanowi strategiczne ramy i cele, które Komisja zamierza uzupełnić całą serią propozycji.

---

Unijne dokumenty, nad którymi Komisja Europejska pracuje w 2025 roku w związku z wdrażaniem Wizji dla rolnictwa i żywienia:

• Strategia dotycząca biogospodarki.
• Strategia odnowy pokoleniowej.
• Linia działania Komisji na rzecz pogłębienia wzajemności w sprawie norm rolnictwa i żywności w wymianach międzynarodowych.
• Ocena skutków wprowadzenia zasady zakazu przywozu do UE żywności poddanej najbardziej niebezpiecznym pestycydom.
• Wzmocnienie ochrony UE przed próbami państw trzecich rozbijania jednolitego podejścia w sektorze rolno-spożywczym.
• Drugi pakiet uproszczeń ram prawnych w dziedzinie rolnictwa.
• Przekrojowy pakiet uproszczeń w politykach unijnych wykraczających poza WPR.
• Regulacje ułatwiające dostęp do biopestycydów.
• Ocena dyrektywy azotanowej.
• Aktualizacja Planu działania na rzecz obszarów wiejskich.

Wizja wpisuje się w działania wokół Paktu dla Wsi. Jej ambicje wykraczają poza ramy Wspólnej Polityki Rolnej. Z wypowiedzi Komisarza Hansena jasno wynika, że ważne jest, aby rolnicy mieli dostęp do maksymalnej liczby źródeł dochodów (finansowanie publiczne, sprawiedliwy dochód z działalności rolniczej, dochód z innych rodzajów działalności gospodarczej). Ważne jest ułatwić sposoby zmobilizowania finansowania komercyjnego wobec rolnictwa, ponieważ należy się spodziewać zmniejszenia budżetu WPR w przyszłości.

Same podejście do WPR ma zostać uproszczone – Komisja Europejska rozważa odejść od Planów Strategicznych składających się z tysięcy stron szczegółowych zapisów czy ograniczyć warunkowość wsparcia. Wsparcie powinno być bardziej skierowane do rolników, którzy naprawdę potrzebują wsparcia – czeka nas zatem dyskusja nie tylko nad definicją ‘aktywnego rolnika’, ale także ‘rolnika w potrzebie’. Zmiana podejścia także oznacza, że będą rolnicy, którzy otrzymają z WPR mniejsze wsparcie.

Jednocześnie decentralizacja i uproszczenia na poziomie UE muszą dotrzeć nie tylko do administracji państw członkowskich i regionalnych, ale przede wszystkim do rolników. Sami rolnicy byli władni decydować, jak osiągnąć uzgodnione cele. Wszelkie uproszczenia wymagają współpracy i działań z poziomu administracji Państw Członkowskich. Dalsza decentralizacja wdrażania WPR oznacza potrzebę klarownych i przemyślanych priorytetów i zasad rozwoju rolnictwa i wsi na poziomie każdego państwa członkowskiego.

Propozycje zapisane w Wizji nie zastępują wcześniejszych inicjatyw – cele klimatyczne pozostają, nadal będą kluczowa rola innowacji i B&R, strategia na temat cyfryzacji, AKIS i EIP-AGRI, wsparcie na rzecz usług doradczych.

Wstępną ocenę Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi na temat Wizji znaleźć można na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Wstępna ocena MRiRW na temat wizji dla rolnictwa i żywności

Przedstawiciele Komisji Europejskiej zwrócili uwagę na fakt, że Wizja powstała na podstawie szerokich konsultacji ze środowiskiem organizacji rolniczych, organizacji pozarządowych oraz przedstawicieli obszarów wiejskich. Komisja zamierza kontynuować podejście polegające na dialogu i konsultacjach, ale sukces takiego podejścia zależy od zainteresowania i zaangażowania interesariuszy.

W tym kontekście szczególnie istotne jest zwrócenie uwagi na fakt, że obecne konsultacje dotyczące kształtu przyszłości finansowania unijnego będą ostatnimi na etapie tworzenia ogólnych ram, jakie obejmą finansowanie m.in. dla rolnictwa i obszarów wiejskich. Przedstawiciele Komisji podkreślili, że późniejszych konsultacji nt. kształtu przyszłej WPR już nie będzie.

Zaproszenie do udziału w konsultacjach dotyczących planów Komisji Europejskiej na podejście do finansowania unijnego po roku 2027 jest skierowane do wszystkich, którzy chcą mieć udział w kształtowaniu zarówno WPR jaki i rozwoju obszarów wiejskich. Konsultacje trwają do dnia 6 maja br.

---

W spotkaniu ze strony Polski uczestniczył delegat Podgrupy ds. wdrażania WPR – pan Paweł Krzeczunowicz z jednostki centralnej KSOW.