ENG
Facebook KSOW+ 
Facebook SIR 
Szóste spotkanie krajowych sieci obszarów wiejskich, zorganizowane przez Europejską Sieć WPR we współpracy z Bułgarską Siecią WPR, odbyło się 1-2 października br. w Razlog (Bułgaria). W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele krajowych sieci 25 państw członkowskich UE, przedstawiciele ministerstwa rolnictwa i żywności Bułgarii, a także przedstawiciele Komisji Europejskiej.
Głównym celem spotkania była identyfikacja obecnych i planowanych działań podejmowanych przez sieci w celu wspierania wdrażania WPR, aktualizacja informacji dotyczących klastrów tematycznych, ale także nawiązanie do 4. spotkania krajowych sieci, w tym do efektów i wniosków z Networking Hackatonu.
Wydarzenie otworzyła dr Lozana Vasileva, wiceminister rolnictwa i żywności Bułgarii, która podkreśliła, że do krajowych priorytetów należy modernizacja sektora, zazielenianie oraz wsparcie młodych rolników i małych gospodarstw. Zaznaczyła również, że w obliczu zmian klimatycznych, bułgarski rząd intensywnie działa na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego, jednocześnie dążąc do trwałego zrównoważonego rozwoju.
Hugo Almeida (zastępca dyrektora Departamentu Rolnictwa i Rozwoju Wsi, DG AGRI) podkreślił, że Europejska Sieć WPR odgrywa kluczową rolę w opracowywaniu działań oraz upowszechnianiu wiedzy na temat zagadnień, które bezpośrednio wspierają wdrażanie Planów Strategicznych WPR pomiędzy krajowymi sieciami.
Tomasso Codazzi, przedstawiciel zespołu ds. komunikacji i logistyki w EU CAP Network, poinformował, że Roczny Program Prac Europejskiej Sieci WPR jest już dostępny na stronie sieci (Annual Work Programme 2025-2026 | EU CAP Network). Najnowszy Program Prac obejmuje okres od lipca 2025 r. do czerwca 2026 r. Zaprezentowano również wybrane działania podejmowane przez europejską sieć na przestrzeni ostatnich lat.
Sesja poświęcona planowanym przez sieci działaniom wspierającym wdrażanie PS WPR
Dana Freshley i Cristina Rascon (EU CAP Network) zaprezentowały wyniki ankiety (ćwiczenia mapowania sieci), której celem jest przedstawienie aktualnego przeglądu stanu działania krajowych sieci we wszystkich państwach członkowskich UE. Wyniki koncentrowały się wokół następujących obszarów:
- Główne tematy i zagadnienia sieci na lata 2025-2026.
- Niemal wszystkie sieci wskazały LEADER’a i lokalny rozwój jako temat, którem będą się zajmować w najbliższym czasie (93% wskazań).
- Jako drugi w kolejności wskazywane były zagadnienia związane z EIP-AGRI and AKIS (82 %).
- 64% sieci uznaje temat komunikacji za kluczowy.
- Ponad połowa sieci zamierza zajmować się kwestiami młodzieży na obszarach wiejskich oraz środowiskiem i zmianami klimatu.
- Pozostałe tematy, to: budowanie potencjału i umiejętności (46%), wsparcie w opracowaniu nowych Krajowych Planów Partnerstwa (46%), równość płci (39%), monitoring i ewaluacja (36%), żywność lokalna i krótkie łańcuchy dostaw (29%).
- Formy prezentacji tematów ( np. wydarzenia/grupy tematyczne/publikacje).
- Konsultacje z interesariuszami (czy są i w jakiej formie się odbywają).
- Możliwości i wyzwania z jakimi mierzą się sieci.
Edgars Linde (Łotwa) przedstawił priorytety Łotwy w kontekście przygotowań do nowego okresu programowania WPR. Główne cele obejmują: rozwój konkurencyjnych i efektywnych gospodarstw rolnych, generujących wyższą wartość dodaną dla gospodarki, wzmacnianie potencjału eksportowego, efektywne i zrównoważone wykorzystanie krajowych zasobów oraz zarządzanie ryzykiem w sposób zrównoważony i odpowiedzialny, zapewniający stabilność gospodarstw i ochronę środowiska.
Diogo Pires (Portugalia) przedstawił planowane działania portugalskiej sieci w zakresie AKIS i EIP-AGRI. Portugalska sieć stale rozwija swoją stronę internetową poświęconą AKIS oraz planuje uruchomienie jej wersji w formie aplikacji mobilnej. Przedstawiciel sieci poinformował, że wraz z końcem realizacji portugalskiego planu odbudowy i odporności (Portugal’s Recovery and Resilience Plan), planowana jest konferencja, podczas której omówione zostaną wszystkie wyniki oraz stopień realizacji planu. Ponadto Portugalska sieć planuje realizować podcasty adresowane do młodych rolniczek.
Stefan Spasov (Bułgaria) przedstawił, jak podejście LEADER/RLKS w Bułgarii ewoluowało w kolejnych okresach programowania. Omówił ówczesną strukturę sieci oraz wyzwania, z jakimi musiała się mierzyć. Zaprezentowane zostały również dane statystyczne pokazujące m.in. liczbę lokalnych grup działania utworzonych w poszczególnych okresach oraz zmiany w ich średnich i całkowitych budżetach. Przedstawiono także działania sieci związane z wdrażaniem podejścia LEADER w poprzednim okresie programowania, takie jak organizacja szkoleń i warsztatów dla LGD, tworzenie możliwości współpracy z grupami z innych krajów oraz organizacja konferencji poświęconych wdrażaniu podejścia LEADER.
Warsztaty
Sesja warsztatowa poświęcona współpracy pomiędzy sieciami mającej na celu wspieranie wdrażania PS WPR
Motywem przewodnim 6. Spotkania sieci była współpraca między sieciami. Dlatego też właśnie temu tematowi została poświęcona sesja warsztatowa podczas pierwszego dnia wydarzenia. Uczestnicy poszukiwali możliwości, sposobów i przestrzeni do współpracy. Zakreślono obszary tematyczne, w których taka współpraca i wymiana doświadczeń mogłaby przynieś korzyści:
- Młodzież na wsi i odnowa pokoleniowa
- LEADER i rozwój lokalny
- Rolnictwo, produkty lokalne i krótkie łańcuchy dostaw.
- Wsparcie wdrażania PS WPR
- EIP - AGRI, AKIS
- Komunikacja i promocja
Współpraca może odbywać się na dwa sposoby:
- Wzajemne uczenie się i wymiana doświadczeń – np. sieć, która ma już doświadczenie we wdrażaniu procesu tworzenia grup operacyjnych, może podczas spotkań dzielić się wiedzą z siecią, która dopiero zaczyna ten proces. W ramach takiej współpracy możliwa jest też wymiana dobrych praktyk, prezentowanie etapów i sposobów realizacji projektów oraz doświadczeń z ich realizacji, w tym w zakresie LEADER.
- Wspólna realizacja projektów – współpraca może obejmować maksymalnie 2–3 sieci. Przykładem są wyjazdy studyjne dla młodych mieszkańców obszarów wiejskich, w tym młodych rolników. W tym przypadku kluczowa jest wcześniejsza rozmowa i opracowanie metodologii projektu, a także jasne określenie podziału odpowiedzialności. Do wyzwań należą natomiast ograniczenia budżetowe niektórych sieci oraz harmonogram decyzji dotyczących projektu podejmowanych przez zaangażowane w dany projekt sieci.
Sesja poświęcona klastrom tematycznym
Podczas drugiego dnia wydarzenia, w programie znalazła się sesja na temat klastrów tematycznych, która służyła krótkiemu podsumowaniu dotychczasowych działań oraz prezentacji planowanych działań w poszczególnych klastrach:
- Komunikacja, włączanie filaru 1 i upowszechnianie PS WPR
- Młodzież i odnowa pokoleniowa (najbliższe spotkanie 22-23.10.2025 Porto)
- Monitoring i ewaluacja PS WPR
- Działalność sieci na poziomie regionalnym (Anteny regionalne)
- Zielona architektura i ekoschematy
Ponadto w tej sesji znalazła się informacja na temat nieformalnego spotkania instytucji zarządzających na temat LEADER’a.
Organizatorzy przygotowali krótkie quizy na temat poszczególnych klastrów, przeznaczone dla uczestników, którzy nie mieli wcześniej wiedzy na ich temat. Była to szybka i przystępna forma przekazywania informacji.
Nawiązanie do 4. spotkania krajowych sieci
Przedstawienie dotychczasowych efektów i wniosków ze spotkania zrealizowanego z wykorzystaniem metody Networking Hackatonu
Przekazanie informacji o działaniach podejmowanych przez sieci po spotkaniu zrealizowanym z wykorzystaniem metody Networking Hackatonu.
- Rural Ambassadors (przykład fińskich działań wykorzystujących influencerów na platformach takich jak TikTok, Instagram, YouTube, and Twitch, adresowanych do młodych leaderów na obszarach wiejskich)
- MaxNET (pilotaż narzędzia, stworzonego do komunikacji miedzy sieciami, z wykorzystaniem aplikacji Padlet)
- Evaluation BeeZZZZ (Evaluation Helpdesk)
Na zakończenie wydarzenia, europejska sieć podzieliła się działaniami, które odbędą się w najbliższym czasie:
- Konkurs ARIA 2025: W ramach tegorocznej edycji konkursu wpłynęło 127 zgłoszeń, a 24 z nich przeszły do kolejnego etapu oceny. Poinformowano, że w ramach oceny w kategorii „Popular Vote”, publiczność będzie mogła oddawać swoje głosy pod koniec października. Ceremonia wręczenia nagród odbędzie się 4 grudnia 2025 r. w Brukseli.
- Trzecia edycja warsztatu Networking dla innowacji i wymiany wiedzy: Europejska sieć zaprosiła do udziału w trzeciej edycji warsztatów pn. Networking dla innowacji i wymiany wiedzy. W październiku 2025 r. zostanie udostępniona krótka ankieta, dzięki której będzie można zaprezentować swoje tematy do dyskusji, przykładami ciekawych projektów czy dobrych praktyk. Spotkanie odbędzie się stacjonarnie w dniach 11-12 lutego 2025 r.
- 7. spotkanie europejskich sieci WPR: Zapowiedziano, że kolejne spotkanie odbędzie się w dniach 25-26 marca 2026 na Malcie.
Wizyty studyjne
W programie znalazły się również wizyty studyjne, podczas których uczestnicy mieli okazję poznać inspirujące przykłady działań, podejmowanych przez organizację społeczną i przedsiębiorców w regionie Razlog.
Projekt nr 1 – Udoskonalenie systemu usług społecznych Stowarzyszenia „CHANCE”
Organizacja pozarządowa „CHANCE” jest, na terenie gminy Razlog, jedynym dostawcą usług społecznych dla osób z niepełnosprawnością intelektualną i fizyczną. Prowadzi szkołę, internat oraz ośrodek pobytu dziennego dla osób dorosłych jak i dzieci.
Początki działalności stowarzyszenia (lata 90.) i uruchomienie tej placówki nie były łatwe i wymagały olbrzymiej determinacji. Ale dla szefowej stowarzyszenia najważniejszy był cel – wyciagnięcie dzieci z niepełnosprawnościami z dużych zinstytucjonalizowanych ośrodków, położonych wysoko w górach, i zapewnienie im wszechstronnej opieki.
Stowarzyszenie Chance, odkąd to było możliwe, sięga po środki unijne. Skorzystano między innymi z działania M.7.2 Wsparcie inwestycji związanych z tworzeniem, ulepszaniem lub rozbudową wszystkich rodzajów małej infrastruktury, w tym inwestycji w energię odnawialną i w oszczędzanie energii w ramach Lokalnej Strategii Rozwoju LGD Razlog. Inwestycja w ramach projektu objęła m.in. zakup i montaż automatycznego podnośnika schodowego dla wózków inwalidzkich w budynku, ognioodpornej wykładziny na schody, oraz specjalistycznego wyposażenia do „sali doświadczania świata” – suchego basenu z piłeczkami i drabinki, panelu ultrafioletowego oraz kolumn wodnych z bąbelkami, które zapewnią wysoką jakość rehabilitacji podopiecznym stowarzyszenia wymagającym takiego wsparcia.
- Całkowita wartość inwestycji wynosi 25 000 euro.
- Okres realizacji projektu: 11.12.2020 – 30.06.2023.
Realizacja tego projektu, jak i wielu innych, poprawiła jakości usług społecznych oferowanych przez Chance, dostępnych na obszarze LGD Razlog.
Stowarzyszenie zatrudnia 20 osób, w tym 18 kobiet i 2 mężczyzn, zapewniając kompleksową opiekę i możliwości rozwoju podopiecznym (w tym różnego rodzaju terapie) .Ma to olbrzymi wpływ na poprawienie jakości życia członków rodzin podopiecznych stowarzyszenia.
Projekt nr 2 – Przedsiębiorstwo „KAP CONSULT”, zajmujące się produkcją suszonych i głęboko mrożonych ekologicznych owoców i warzyw – pod marką Senarro
Portfolio firmy obejmuje m.in. owocowe kulki Bliss Balls, wegańskie kiełbaski warzywne, ekologiczne pasty i smarowidła, suszone i liofilizowane owoce, draże czekoladowe oraz inne produkty klasy premium.
Produkty marki Senarro łączą autentyczny smak, wygodę i atrakcyjny design, dzięki czemu są odpowiednie zarówno do codziennego spożycia, jak i jako element koncepcji upominkowej czy produktów gourmet.
Misja firmy wykracza poza samą produkcję. Kap Consult inwestuje we wspieranie lokalnych producentów i wykorzystanie bogactwa bułgarskiej ziemi. Poprzez nawiązywanie partnerstw z gospodarstwami rolnymi i regionalnymi dostawcami, przedsiębiorstwo przyczynia się do pobudzania lokalnej gospodarki. Przedsiębiorstwo obecnie zatrudnia 12 pracowników zamieszkujących miasteczko Razlog, z czego ponad połowa z nich to kobiety.
Firma korzysta z środków unijnych. Zrealizowała duży projekt inwestycyjny w ramach działania 4.2 Wsparcie inwestycji w przetwarzanie produktów rolnych, obrót nimi lub ich rozwój Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014–2020, w ramach którego zakupiono najnowocześniejsze maszyny służące do liofilizacji owoców.
- Całkowita wartość inwestycji wynosi około 1 880 000 euro.
- Okres realizacji projektu: od 20 listopada 2019 r. do 30 września 2024 r.
Projekt nr 3 – Inwestycje w technologie leśne oraz w przetwarzanie, mobilizację i handel produktami leśnymi
Marka przedsiębiorstwa to „Hamefa”, uznawana za jedną z najbardziej rozpoznawalnych firm w południowo-zachodniej Bułgarii. Firma zajmuje się produkcją i eksportem mebli wykonywanych ręcznie, charakteryzujących się antycznym wyglądem i klasycznymi liniami.
Przedsiębiorstwo zostało założone w 1998 roku i rozpoczęło działalność jako niewielki warsztat, który szybko się rozwinął, a w 2000 roku stał się częścią bułgarsko-holenderskiego holdingu.
Na przestrzeni lat firma rozwinęła się do bazy produkcyjnej o powierzchni ponad 6 000 m² i zatrudnia obecnie ponad 180 pracowników.
Firma zrealizowała projekt w ramach poddziałania 8.6 „Inwestycje w technologie leśne oraz w przetwarzanie, mobilizację i handel produktami leśnymi” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014–2020, który polegał na zakupie nowoczesnej pionowej maszyny, , przeznaczonej do pierwotnej obróbki drewna dębowego i iglastego.
- Okres realizacji projektu: 2021–2023.
Na szóstym spotkaniu krajowych sieci obszarów wiejskich Polskę reprezentowały Julia Sikorska i Dominika Długosz-Dzierżanowska (JC KSOW+). Spotkanie było niezwykle intensywne, a w jego podsumowaniu podkreślano jak ważne jest budowanie relacji i jakie korzyści przynieść może podejmowanie wysiłku współpracy międzyinstytucjonalnej, także pomiędzy sieciami.
Więcej informacji dotyczących spotkania i prezentacje dostępne są na stronie internetowej wydarzenia.