W związku z wystąpieniem ognisk pryszczycy (Foot and Mouth Disease - FMD) w państwach ościennych, polscy hodowcy zwierząt gospodarskich powinni zachować szczególną czujność. 

---

Pryszczyca jest zakaźną i zaraźliwą chorobą zwierząt parzystokopytnych gospodarskich oraz dzikich. Na zakażenie najbardziej wrażliwe jest bydło, następnie świnie, owce i kozy. Chorobę wywołuje wirus z rodzaju Aphtovirus należący do rodziny Picornaviridae. Istnieje 7 serotypów wirusa. Obecnie występujący w UE serotyp O odpowiada za 70% zakażeń na świecie.

Wirus wydalany jest przez zakażone zwierzę w wydychanym powietrzu, wydzielinach oraz wydalinach na ok. 4 dni przed wystąpieniem u niego objawów chorobowych. Największa koncentracja wirusa znajduje się w płynie surowiczym i nabłonku pojawiających się pęcherzy. Przeżuwacze mogą być nosicielami wirusa nawet do trzech lat.

Kraj, w którym wystąpi FMD, narażony jest na bardzo duże straty ekonomiczne w przemyśle mięsnym oraz hodowli. Straty te powodowane są upadkami zwierząt z gatunków wrażliwych, kosztami likwidacji ognisk choroby oraz wypłacanych odszkodowań, a także wstrzymaniem obrotu i eksportu zwierząt z gatunków wrażliwych, mięsa tych zwierząt oraz produktów pozyskiwanych od tych zwierząt.

Źródłami zakażenia mogą być:

• zwierzęta chore;
• ślina, mleko i jego przetwory, kał, mocz;
• nasienie i zarodki;
• pasza, woda, żłoby, podłogi, pastwiska, skóra, wełna, ręce i odzież obsługi, środki transportu;
• mięso i jego przetwory oraz odpadki kuchenne.

Objawy pryszczycy mogą się różnić w zależności od gatunku zwierzęcia, ale najczęściej występują: gorączka, pęcherze i owrzodzenia na błonie śluzowej jamy ustnej, języku, wargach, w przestrzeniach międzyracicowych oraz na wymieniu, ślinotok, kulawizna, utrata apetytu, spadek produkcji mleka, ronienia u ciężarnych zwierząt, śmierć młodych zwierząt.

Aby uchronić zwierzęta przed pryszczycą, należy przestrzegać kilku zasad. Należy ograniczyć kontakt zwierząt z osobami postronnymi oraz z dzikimi zwierzętami a zwierzęta wprowadzane do stada powinny być poddane kwarantannie. W pomieszczeniach, w których przebywają zwierzęta, należy dbać o higienę oraz regularnie dezynfekować sprzęt. Należy regularnie kontrolować stan zdrowia zwierząt i w przypadku podejrzenia pryszczycy należy natychmiast zawiadomić właściwego miejscowo powiatowego lekarza weterynarii lub lekarza weterynarii leczącego zwierzęta w gospodarstwie. Do czasu jego przybycia zwierzęta chore należy zatrzymać w oborze, nie wpuszczać obcych osób do gospodarstwa, zamknąć i odizolować wszystkie zwierzęta przebywające w gospodarstwie, a ponadto unikać opuszczania gospodarstwa przez domowników.

Na chwilę obecną w Polsce nie odnotowano przypadków pryszczycy, jednak w obliczu rosnącego ryzyka związanego z pryszczycą, polskie władze intensyfikują środki zapobiegawcze. Szybka reakcja i współpraca służb mają kluczowe znaczenie w zabezpieczeniu krajowej produkcji zwierzęcej. 

W ramach działań został powołany sztab kryzysowy służb koordynujących działania ochronne, związane z zagrożeniem wystąpienia wirusa pryszczycy na terytorium RP, który monitoruje sytuację i wdraża odpowiednie środki zaradcze. 

Bieżące komunikaty w tej sprawie dostępne są na stronach:

Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi: www.gov.pl/web/rolnictwo

Głównego Inspektoratu Weterynarii: www.wetgiw.gov.pl

Zachorowania na pryszczycę u ludzi są sporadyczne. Najczęściej dochodzi do nich podczas trwania epizootii u bydła. Do zakażenia może dojść w wyniku spożywania surowego mleka i bezpośredni kontakt ze zmianami skórnymi chorych zwierząt, np. podczas dojenia. Okres inkubacji wynosi kilka dni. Głównym objawem są bolesne pęcherzyki na wargach, dziąsłach, policzkach i brzegach języka, rzadziej na skórze dłoni stóp, twarzy, spojówkach. Zmianom mogą towarzyszyć objawy ogólne w postaci gorączki, bólu głowy, osłabienia, trudności w połykaniu czy ślinotoku. Z reguły dochodzi do samowyleczenia, a pełny powrót do zdrowia następuje po 1-2 tygodniach.

---

W trosce o zdrowie zwierząt i stabilność sektora hodowlanego konieczna jest świadomość zagrożenia oraz stosowanie odpowiednich środków ochronnych. Szybka reakcja hodowców i współpraca ze służbami weterynaryjnymi mają kluczowe znaczenie w zapobieganiu rozprzestrzenianiu się pryszczycy.