W obliczu rosnących wymagań rynku i zmieniających się warunków klimatycznych, rolnictwo musi łączyć efektywność z dbałością o środowisko. Nowoczesne technologie w aplikacji płynnych nawozów naturalnych stają się kluczowym narzędziem w realizacji tej równowagi, umożliwiając precyzyjne nawożenie przy jednoczesnym ograniczaniu strat i emisji. 

Poniżej prezentujemy przedruk artykułu w tym temacie, autorstwa pani Doroty Orlickiej z  Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Radomiu, pierwotnie opublikowanego w biuletynie HORYZONT CDR 2/2025.

---

Współczesne rolnictwo dynamicznie się rozwija. Rolnicy korzystają z nowoczesnych rozwiązań, aby ułatwić sobie pracę i podnieść opłacalność produkcji. Wprowadzenie nowych technologii w stosowaniu naturalnych nawozów płynnych umożliwi optymalizację procesów nawożenia, minimalizację strat składników odżywczych oraz zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko.

Istotna jest technika samej aplikacji nawozu naturalnego oraz szybkość wymieszania nawozu z glebą. Im szybciej gnojówka lub gnojowica zostanie wymieszana, tym lepiej. Aplikatory doglebowe pozwalają ograniczyć straty azotu nawet o 95%, ale stanowią niemały wydatek. Urządzenia te umożliwiają równomierne rozprowadzenie nawozu na polu, maksymalne wykorzystanie składników odżywczych, ograniczają emisję amoniaku oraz wydzielanie nieprzyjemnego zapachu. Specjalne redlice w aplikatorach pozwalają na precyzyjne umieszczanie nawozu bezpośrednio w glebie, co zwiększa jego dostępność dla roślin i ogranicza ryzyko spływu do wód powierzchniowych.

Ze względu na głębokość wprowadzania do gleby płynnego nawozu naturalnego i jego objętości można wyróżnić dwie grupy aplikatorów:

Aplikatory doglebowe płytkie (szczelinowe, łąkowe) wyposażone w płaskie gładkie tarcze wycinające w glebie szczeliny (nacięcia) o głębokości 4–10 cm, w które jest aplikowany nawóz; aby w jak najmniejszym stopniu uszkodzić istniejącą okrywę roślinną, z tarczami pracującymi równolegle do kierunku jazdy, w niektórych rozwiązaniach stosuje się dodatkowe rolki dociskowe zamykające wytworzoną szczelinę, wielkość aplikowanych dawek nawozu może być ograniczona pojemnością szczelin; tego rodzaju aplikatory stosowane są przede wszystkim na użytkach zielonych.

Aplikatory doglebowe głębokie (kultywatorowe lub talerzowe) są budowane na bazie kultywatorów o zębach sztywnych lub sprężynowych lub na bazie bron talerzowych; umożliwiają wprowadzenie gnojowicy na głębokość 10–20 cm, z jednoczesną uprawą ścierniska, pozwalając na wprowadzenie dużych dawek nawozu, straty amoniaku zredukowane są prawie do zera; dobierając odpowiednie narzędzie w jednym przejeździe (oprócz aplikacji gnojowicy) możemy uprawić ściernisko, przygotować rolę do siewu – zarówno na całej powierzchni lub tylko pasowo, lub wykonać zabieg pielenia, zalecane do stosowania na gruntach ornych.

Systemy GPS w połączeniu z mapowaniem pól oraz sprzętem aplikującym umożliwiają rolnikom stosowanie zmiennych dawek nawozów płynnych w uprawach w zależności od potrzeb. Nawożenie odbywa się na podstawie wgranej do pamięci komputera pokładowego mapy aplikacyjnej, na której są zapisane dawki nawozów dla poszczególnych stref pola.

Do tworzenia map aplikacyjnych używa się oprogramowania, które integruje:

• mapy plonów, zawierające informacje o przestrzennej zmienności plonów (na podstawie danych z czujników umieszczonych na kombajnach lub sieczkarniach),
• zasobności gleby w składniki pokarmowe,
• informacje o właściwościach gleby (przewodność elektromagnetyczna).

Opracowane mapy oraz nawigacja GPS umożliwiają precyzyjną aplikację nawozów z dokładnością do kilku centymetrów, pozwala to na wykorzystanie maksymalnej szerokości roboczej maszyny, a także zapobiega zarówno nakładaniu się przejazdów, jak i powstawaniu pominiętych obszarów pola. Z danej technologii może skorzystać operator, ale w najnowocześniejszych maszynach są już dostępne systemy automatycznego prowadzenia.

---

Wprowadzenie nowoczesnych technologii w stosowaniu płynnych nawozów naturalnych to krok w stronę bardziej zrównoważonego rolnictwa. Precyzyjne aplikatory, systemy GPS oraz innowacyjne metody przetwarzania danych pozwalają na efektywniejsze wykorzystanie dostępnych zasobów, jednocześnie minimalizując negatywny wpływ na środowisko. Rozwój tych technologii stanowi odpowiedź na wyzwania współczesnego rolnictwa, łącząc dążenie do wysokich plonów z troską o planetę.