W ramach naszej nowej inicjatywy "Dobre Praktyki Dla Wsi" (#DobrePraktykiDlaWsi) poniżej prezentujemy pierwszy inspirujący projekt – Zagrodę Edukacyjną Pszczelandię.

---

Zagroda Edukacyjna Pszczelandia to inicjatywa Dariusza i Małgorzaty Pucer, którzy utworzyli interaktywną zagrodę edukacyjną w mazurskiej wsi Pastwiska w gminie Barciany, aby przekazywać wiedzę o pszczelarstwie, zdrowej żywności i ekologii. Kontynuując rodzinne tradycje prowadzenia pasieki pszczelej Państwo Pucer w 2018 roku przestawili produkcję miodu na metody ekologiczne na obszarze 19 hektarów rolnych. W kolejnym roku założono sad jabłoni ekologicznych. Uzyskanie certyfikatu produkcji ekologicznej dla pasieki podkreślało zaangażowanie w produkcję zdrowej i ekologicznej żywności. Miód sprzedawany jest pod marką Pasieka Pucer na rynek krajowy i zagraniczny.

Głównym celem projektu było rozszerzenie istniejącej działalności o nową działalność, a mianowicie edukację pozaszkolną. Oczekiwano, że rozwinie to podstawową działalność i doprowadzi do zwiększenia dochodów oraz utworzenia dwóch miejsc pracy bezpośrednio w gospodarstwie. Beneficjenci mieli również nadzieję, że dzięki projektowi będą w stanie wykorzystać panele słoneczne, aby zapewnić gospodarstwu odnawialne źródła energii i stworzyć nowe miejsca pracy dla kobiet w ubogim regionie, wcześniej zdominowanym przez pegeerowskie gospodarstwa rolne. Ich celem było również podniesienie świadomości ekologicznej wśród dzieci i młodzieży.

Dzięki wsparciu finansowanemu z programu LEADER, za pośrednictwem Lokalnej Grupy Działania Barcja, w styczniu 2020 roku oddano do użytku nowy budynek o powierzchni 300 m², przeznaczony do prowadzenia zajęć i warsztatów dla dzieci i dorosłych. Obiekt wyposażono w panele fotowoltaiczne, które dostarczają energię słoneczną bez emisji zanieczyszczeń. Podczas zajęć uczestnicy mogą przenieść się do świata iluzji optycznych dzięki nowoczesnej technologii 3D.

W ramach oferty Pszczelandii, opracowano 4 ścieżki edukacyjne:

1. Wielka przygoda z małą pszczołą – uczestnicy mają możliwość zajrzenia do ula, poznania historii bartnictwa, wykonywania sezonowych prac pszczelarskich oraz korzystania z tradycyjnych narzędzi pasiecznych. Dowiadują się o roli pszczół i ochronie ich naturalnego środowiska, poznają różnorodne produkty pszczele i własnoręcznie wykonują świece z wosku pszczelego. 
2. Złota kropla miodu –  na tej ścieżce uczestnicy odkrywają zdrowotne walory produktów pszczelich. Prowadząca wyjaśnia różnice pomiędzy miodem konwencjonalnym a ekologicznym oraz znaczenie logo „zielonego listka”. Na zakończenie warsztatów każdy uczestnik napełnia własny słoiczek miodu i projektuje etykietę zgodnie z obowiązującymi przepisami. 
3. Zielony listek – żywność produkowana w gospodarstwie ekologicznym – program skierowany do miłośników ekologii, zdrowego odżywiania i ochrony przyrody. Uczestnicy poznają różnice pomiędzy żywnością ekologiczną a konwencjonalną, degustują ekologiczne produkty przygotowane przez gospodarstwo, uczą się o ochronie pszczół i tworzą hotel dla dzikich zapylaczy, który pomaga wspierać populację owadów.   
4. Apiterapia, czyli jak wspierać zdrowie i urodę produktami pszczelimi – Warsztaty poświęcone wykorzystaniu miodowych produktów dla zdrowia i pielęgnacji urody. Uczestnicy wykonują własnoręcznie balsam do ust lub krem, który mogą zabrać ze sobą do domu. 

Dzięki realizacji projektu osiągnięto następujące rezultaty:

• Działania na rzecz klimatu i środowiska

Montaż paneli słonecznych, które pokrywają 100% zapotrzebowania Pszczelandii na energię elektryczną, przyczynił się do zmniejszenia emisji dwutlenku węgla oraz obniżenia kosztów energii elektrycznej, wspierając tym samym działania na rzecz ochrony środowiska.

Dbałość o naturę poprzez edukację, podnoszenie świadomości ekologicznej społeczności oraz promowanie zdrowego stylu życia.

Pszczelandia podkreśla również znaczenie zrównoważonego rozwoju i rolnictwa ekologicznego oraz promowanie ekologicznych praktyk pszczelarstwa i informowanie o znaczeniu produktów ekologicznych.

---

• Korzyści ekonomiczne

Inicjatywa przyczyniła się do wzrostu dochodów właścicieli o 15,4% w trzecim roku działalności, co podkreśla rentowność przedsięwzięcia. Dodatkowo, zatrudnienie dwóch bezrobotnych kobiet z terenów popegeerowskich w gminie Barciany pomogło zmniejszyć bezrobocie i poprawiło sytuację ekonomiczną lokalnych społeczności.

---

• Korzyści społeczne

Projekt wspiera edukację ekologiczną i przedsiębiorczość wśród lokalnej społeczności. Edukacja społeczności poprzez szkolenia, warsztaty oraz wizyty studyjne, oraz szerzenie postaw ekologicznych wśród dzieci, młodzieży i dorosłych. W warsztatach wzięło udział  ponad 7000 uczestników.

Inicjatywa zachęca do rozwijania postawy przedsiębiorczej na obszarach wiejskich, pokazując, że wieś może być miejscem dynamicznego rozwoju i innowacji.

Wspólne spędzanie czasu i integracja społeczności lokalnej, buduje więzi społeczne i wzmacnia lokalną społeczność.

Zachowanie tradycji i zwyczajów kulturowych regionu poprzez organizacje warsztatów artystycznych i promowanie dziedzictwa kulturowego pozwalają na pielęgnowanie dziedzictwa kulturowego regionu.

Projekt przyczynia się również do budowania wizerunku na wsi, jako nowoczesnego miejsca do życia i nauki, gdzie tradycja łączy się z nowoczesnością

Zagroda Pszczelandia została przyjęta do Ogólnopolskiej Sieci Zagród Edukacyjnych, co podkreśla jej znaczenie dla edukacji ekologicznej.

Zagrodę regularnie odwiedzają placówki edukacyjne, które biorą udział w warsztatach o tematyce proekologicznej. W ramach programów edukacyjnych, szkoły i przedszkola mogą organizować praktyczne lekcje przyrody, skoncentrowane na życiu pszczół oraz zrównoważonej produkcji.

Dodatkowo zagroda organizuje warsztaty rodzinne, które umożliwiają kreatywne spędzanie czasu przez całe pokolenia. Programy te są dostępne również dla dzieci z niepełnosprawnościami, uczestników Specjalnych Ośrodków Szkolno-Wychowawczych oraz Warsztatów Terapii Zajęciowej.

Projekt wymaga zaangażowania wielu różnych podmiotów, takich jak rolnicy, pszczelarze, naukowcy, lokalne społeczności, organizacje ochrony środowiska, instytucje edukacyjne itp. Współpraca pomiędzy tymi grupami jest kluczowa w celu osiągnięcia celów projektu, takich jak ochrona pszczół, edukacja społeczeństwa na temat ich roli w ekosystemie i potrzeby w zakresie polityki ochrony środowiska.

„Największą radość sprawia nam fakt, że uczestnicy naszych warsztatów są zadowoleni i czerpią z nich wiele radości i wartościowych doświadczeń” – podsumowuje właścicielka Małgorzata Pucer. Jak powiedział jeden z uczestników: "Proszę Pani, to najlepsza szkoła w jakiej byłem i najlepszy dzień w moim życiu". „To dla nas największa nagroda i motywacja do dalszej pracy nad rozwojem Zagrody Edukacyjnej Pszczelandia” - dodaje Małgorzata Pucer.

Utworzenie Zagrody Edukacyjnej Pszczelandia jest jedynym polskim projektem, który spośród 104 kandydatów tegorocznej edycji Agriculture and Rural Inspiration Awards 2024 (ARIA) zakwalifikował się do finału konkursu organizowanego przez Europejską Sieć Wspólnej Polityki Rolnej (EU CAP Network).

---

Więcej informacji o Pszczelandii, w tym koszt projektu i dane kontaktowe dostępne są w naszej bazie dobrych praktyk — otwórz.