
Zachęcamy do zapoznania się z najnowszym raportem pn. "Polska Wieś i Rolnictwo 2023 ”, opracowanym przez instytut badawczy Market Research World na próbie 2500 mieszkańców obszarów wiejskich. Jest to cykliczne badanie ankietowe prowadzone od 2004 r. na zlecenie: MRiRW, ARiMR, KOWR i KRUS.
W ocenie polskiego rolnictwa najczęściej respondenci wskazywali na jego rozwój, nowoczesność i zrównoważoną produkcję.
Coroczne raporty zawierają m.in.: ocenę działających na rzecz sektora rolnictwa instytucji (w tym ARiMR, MRiRW, KOWR, KRUS), opinie rolników dotyczące sytuacji gospodarstw rolnych, podnoszenia wiedzy i umiejętności rolniczych czy korzystania z internetu. Ponadto respondenci wypowiadają się na temat skierowanych do nich unijnych programów pomocowych, zakresu wsparcia ze środków publicznych, a w minionym roku udzielili także odpowiedzi na pytania o wpływ wojny na bezpieczeństwo żywnościowe naszego kraju.
Poniżej przedstawiamy najważniejsze wnioski z badania.
Metodologia badania
Dobór próby badawczej odbył się w dwóch etapach. W pierwszym etapie, dla ludności Polski, dokonano podziału populacji na warstwy 16 województw według liczby ludności wiejskiej, uwzględniając tylko osoby dorosłe. Dodatkowo dokonano podziału próby na osoby pracujące w rolnictwie w poszczególnych województwach i osoby niepracujące w rolnictwie.
W kolejnym etapie wylosowano miejscowości, biorąc pod uwagę, aby wylosowana próba rozłożona była równomiernie.
Charakterystyka próby badawczej
Połowę ogółu ankietowanych stanowiły kobiety 50,2%, z kolei w kategorii rolników przeważyli mężczyźni stanowiąc 62,6%.
Osoby w wieku od 18 do 34 lat stanowiły 28,5% ogółu, respondenci w wieku od 35 do 54 lat stanowili 37,2% ogółu, natomiast osoby w wieku co najmniej 55 lat 34,3%. Kategoria osób w wieku 55 i więcej lat była liczniejsza wśród osób niezwiązanych z rolnictwem niż wśród rolników.
Jedna czwarta respondentów to właściciele/współwłaściciele gruntów rolnych.
Sytuacja gospodarstw rolnych
Spośród osób kierujących gospodarstwami rolnymi 64,2% deklaruje, że jest w stanie utrzymać siebie/rodzinę wyłącznie z gospodarstwa rolnego.
Potwierdziły się wskazywane przez analityków negatywne skutki wojny na Ukrainie i pandemii COViD 19 dla opłacalności produkcji rolniczej wśród kluczowych barier rozwoju gospodarstwa rolnego.
Pracę pozarolniczą podejmuje blisko jedna czwarta kierujących gospodarstwami rolnymi.
Osoby kierujące gospodarstwem rolnym za kluczowe inwestycje na najbliższe 5 lat uznają inwestycje w maszyny rolnicze, remont budynków gospodarczych, zakup ziemi oraz remont posiadanych maszyn rolniczych.
W ostatnich pięciu latach 41,6% respondentów wprowadziło w swoich gospodarstwach zmiany, które miały na celu poprawę warunków bezpieczeństwa pracy.
W raporcie wskazano, że 70,6% osób kierujących gospodarstwami rolnymi, którzy w ostatnich 12 miesiącach korzystali z usług doradczych pracowników Ośrodków Doradztwa Rolniczego pozytywnie ocenia tę usługę. Najwyżej ceniona jest jakość usług doradczych świadczonych przez publiczne doradztwo rolnicze.
Ogólne postrzeganie rolnictwa, rolników i obszarów wiejskich
Połowa mieszkańców obszarów wiejskich uważa, że polskie rolnictwo jest dobrze zorganizowane, oraz uznaje je za nowoczesne.
Z poglądem, że polscy rolnicy chronią środowisko zgadza się 64,9% respondentów.
Zdaniem respondentów, sposobem na zachęcenie młodych osób do zajęcia się rolnictwem jest przede wszystkim wprowadzenie ułatwień przy zakupie ziemi i przejmowaniu gospodarstwa rolnego oraz wprowadzenie ułatwień w rozpoczynaniu działalności gospodarczej związanej z rolnictwem.
Sytuacja materialna gospodarstw domowych na obszarach wiejskich
W przypadku rolników biorących udział w badaniu 89% gospodarstw domowych osiągało dochody z produkcji rolnej, które stanowiły średnio 57,7% ich całego dochodu. Praca najemna na pełen etat jest źródłem dochodu w przypadku 15,2% gospodarstw domowych rolników biorących udział w badaniu.
Zarówno rolnicy jak i osoby niezwiązane z rolnictwem wskazali na negatywne skutki finansowe wojny w Ukrainie dla budżetów ich gospodarstw domowych i dochodów jakie uzyskują z pracy (w tym również z rolnictwa).
Ogólna ocena życia na wsi
Mimo sytuacji geopolitycznej, mieszkańcy wsi najbardziej zadowoleni są z poczucia bezpieczeństwa w miejscu zamieszkania. Doceniają oni również pozytywne efekty zwiększonych inwestycji infrastrukturalnych na obszarach wiejskich w ostatnich latach. Generalnie mieszkańcy obszarów wiejskich są bardzo lub raczej zadowoleni z tego, że mieszkają na wsi, a nie w mieście. Wyzwaniem dla demografii wsi jest to, że największą skłonność do migracji ze wsi do miast odnotowuje się wśród osób młodych.
Patriotyzm konsumencki
Trzy czwarte mieszkańców obszarów wiejskich deklaruje, że ważne jest dla nich, czy kupowana żywność została wyprodukowana w kraju.
Oznaczenie, które mieszkańcy obszarów wiejskich wskazują jako najczęściej spotykane podczas zakupów ,jest znak „Produkt Polski”.
Oznaczenie „Produkcja Ekologiczna” oraz „Poznaj Dobrą Żywność” nie tylko jest dobrze rozpoznawalny wśród konsumentów z obszarów wiejskich, ale też wskazywany jako oznaczenie, które nierzadko decyduje o tym, że produkt z tym właśnie znakiem będzie wybrany podczas zakupów.
Ocena Unii Europejskiej
W porównaniu z latami 2021 2022 wskaźnik mieszkańców wsi popierających przynależność Polski do Unii Europejskiej jest stabilny, natomiast wskaźnik osób przeciwnych uległ obniżeniu.
Ocena instytucji działających na rzecz rolnictwa i obszarów wiejskich
Wszystkie objęte badaniem działania, podejmowane w okresie ostatnich 12 miesięcy przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zdecydowanie częściej były oceniane pozytywnie aniżeli negatywnie przez mieszkańców obszarów wiejskich.
Od wielu lat rolnicy i pozostali mieszkańcy obszarów wiejskich bardzo wysoko cenią sobie usługi, jakie uzyskują bezpośrednio w placówkach ARIMR, KOWR i KRUS.
Ocena kampanii informacyjnych i źródeł informacji
Co piąty mieszkaniec wsi i co trzeci rolnik poszukuje informacji o działaniach Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Mieszkańcy wsi wskazują na największe zaufanie do telewizji oraz serwisów internetowych. Z kolei rolnicy na pierwszym miejscu wymieniają serwisy internetowe, a na drugim rodzinę i znajomych.