Zapraszamy do przeczytania publikacji „Gospodarstwa edukacyjne w systemie rolnictwa społecznego” powstałej w ramach projektu, który miał na celu rozwój gospodarstw edukacyjnych jako nowej formy przedsiębiorczości na obszarach wiejskich, stanowiąc cenne źródło wiedzy dla osób zainteresowanych taką działalnością. Projekt prowadzony był przez Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie we współpracy ze Stowarzyszeniem Gospodarstw Edukacyjnych województwa śląskiego.

Publikacja [otwórz]

"Gospodarstwa Edukacyjne" to pouczająca i dobrze skonstruowana książka, która skutecznie podkreśla znaczenie gospodarstw edukacyjnych we współczesnym społeczeństwie. Jest to cenne źródło informacji dla osób zainteresowanych zrównoważonym rolnictwem, rozwojem obszarów wiejskich i innowacjami edukacyjnymi. Książka nie tylko przedstawia przekonujące argumenty za integracją gospodarstw edukacyjnych z sektorem rolnym i edukacyjnym, ale także służy jako wezwanie do działania na rzecz głębszego zaangażowania społecznego w pochodzenie i procesy naszej produkcji żywności.

Dzięki gospodarstwom edukacyjnym dzieci mają szansę uzyskać bezpośredni wgląd w  hodowlę zwierząt i  produkcję żywności. W  warunkach szkolnych treści o  tematyce rolniczej są zwykle przekazywane wtórnie. Gospodarstwo jako pozaszkolne miejsce nauki nabiera zatem coraz większego znaczenia, ponieważ stwarza niepowtarzalną okazję do nawiązania pierwotnych kontaktów ze zwierzętami i przyrodą. Stanowi tętniące życiem i nastawione na działanie miejsce nauki, w którym można na nowo doświadczyć procesów produkcji rolnej i zdobyć wiedzę z pierwszej ręki. Bezpośredni kontakt z rodzinami rolniczymi, utrzymującymi się ze sprzedaży produktów rolnych, jest źródłem wiedzy pozwalającej odkrywać wzajemne powiązania pomiędzy różnymi procesami gospodarczymi. Aktywna nauka sprawia, że proces uczenia odbywa się wszystkimi zmysłami, poprzez dotyk, zapach, obraz i działanie. Dzięki temu oprócz wiedzy teoretycznej można nabyć również liczne umiejętności praktyczne, co jest niezbędne w kontekście edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju.

Jedną z mocnych stron książki jest dogłębne zbadanie ewolucji europejskiego rolnictwa i późniejszego wpływu na środowisko, życie na wsi i dobrostan zwierząt. Ten kontekst historyczny stanowi podstawę do zrozumienia powstania i znaczenia gospodarstw edukacyjnych. Książka umiejętnie przedstawia je nie tylko jako odpowiedź na zmiany w rolnictwie, ale także jako rozwiązanie wyzwań społecznych i środowiskowych. 

Rosnące zapotrzebowanie na usługi edukacyjne w  gospodarstwie rolnym jest nie tylko wynikiem mody na turystykę edukacyjną, ale także odpowiedzią na wiele społecznych potrzeb, takich jak czasowe lub stałe przerywanie edukacji przez dzieci i młodzież czy alternatywne metody kształcenia poza murami szkoły outdoor learning, outdoor education, co przede wszystkim dotyczy edukacji w zakresie rolnictwa, kultury ludowej czy ekologii. Poza tym coraz więcej dzieci i młodzieży jest nieświadomych tego, jak dużo produktów spożywczych, które spożywają na co dzień, pochodzi z produkcji rolniczej. W skali swoich potrzeb jakość produktów spożywczych stawiają oni na ostatnim miejscu (Barwicka 2018). Nie dotyczy to dzieci i młodzieży tylko z miast, ale także z obszarów wiejskich, gdzie produkcja rolnicza w wielu miejscach po prostu znikła z codziennego życia, a co za tym idzie, zmniejszyła się liczba mieszkańców wsi zawodowo zajmujących się produkcją rolną (Halamska 2016).

Na szczególną uwagę zasługuje zawarta w publikacji definicja i rozwój instytucjonalny "zagrody edukacyjnej" w Polsce, wywodzącej się z krajowego projektu. Książka szczegółowo opisuje kryteria i cele tych gospodarstw, podkreślając ich wieloaspektową rolę edukacyjną. To ustrukturyzowane podejście stanowi cenny plan dla innych krajów rozważających podobne inicjatywy. Jak przeczytamy:

Pojęcie gospodarstwa edukacyjnego wraz z jego identyfikacją rynkową w postaci nazwy „zagroda edukacyjna” zostało zdefiniowane w wyniku ogólnopolskiego projektu prowadzonego przez Centrum Doradztwa Rolniczego Oddział w Krakowie i zatwierdzone przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w listopadzie 2011 roku, którego wdrożenie zaowocowało utworzeniem Ogólnopolskiej Sieci Zagród Edukacyjnych (OSZE) (Bogusz, Kmita-Dziasek 2015). Określenie zagroda edukacyjna przysługuje gospodarstwu edukacyjnemu rekomendowanemu przez Ogólnopolską Sieć zagród Edukacyjnych na podstawie kryteriów określonych regulaminem.