Wody są niezwykle cennym zasobem naturalnym, który odgrywa kluczową rolę w podtrzymywaniu życia na naszej planecie. W Polsce, jak w wielu innych krajach, ochrona wód, zarówno podziemnych jak i gruntowych, a także zapewnienie cyrkulacyjnego obiegu wody pitnej i użytkowej, są niezwykle istotnymi zagadnieniami, mającym na celu zapewnienie czystej i zdrowej wody pitnej, ochronę ekosystemów wodnych oraz zrównoważone wykorzystanie zasobów wodnych.

Coraz częściej spotykamy się z długotrwałym deficytem wody, brakiem opadów któremu towarzyszą susze. Zjawisko przybiera na sile, z uwagi na postępujące zmiany klimatyczne i zaburzenie naturalnych procesów przyrodniczych. Warto przypomnieć, że rolnictwo konsumuje około 70% światowych zasobów wody słodkiej, co stawia je na pierwszym miejscu wśród wszystkich sektorów z niej korzystających. Z drugiej strony rolnictwo jest źródłem tzw. biogenów – związków azotu i fosforu, które mogą wpływać na zanieczyszczenie wód, w tym eutrofizację.

Niekontrolowane, nadmierne przedostawanie się biogenów do wód może się przyczyniać się do pogarszania warunków życia pożytecznych roślin i zwierząt, a w efekcie do całkowitego zaniku życia biologicznego, czyli właśnie do eutrofizacji wód. To zobowiązuje każdego rolnika do szczególnej dbałości o czystość i jakość wód, poprzez racjonalne i optymalne wykorzystywanie agrochemikaliów potrzebnych do produkcji rolniczej i jej ochrony przed szkodnikami.

Dodatkowo obok działalności produkcyjnej na obszarach wiejskich powinny być podejmowane działania przyjazne środowisku, a produkcja powinna być prowadzona w sposób bardziej zrównoważony. W proces ten oprócz samych producentów rolnych powinni być zaangażowani inni interesariusze tacy jak samorząd terytorialny, samorząd rolniczy czy organizacje pozarządowe.

Od 2018 roku cały obszar Polski został objęty tzw. „Programem działań”, mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobiegania dalszemu ich zanieczyszczeniu, zaktualizowanym w 2020 roku, a obecnie trwają prace nad jego przeglądem.

Drugim dokumentem, wynikającym z tzw. dyrektywy azotanowej, jest „Zbiór zaleceń dobrej praktyki rolniczej mający na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych”. Jest to zbiór dobrowolnych zasad i sposobów postępowania w zakresie przechowywania nawozów naturalnych oraz nawożenia azotem, jak również najważniejsze aspekty zarządzania gospodarstwem, które przyczyniają się do ograniczania zanieczyszczenia wód. Wymogi i zalecenia określone w tych dokumentach dotyczą wszystkich osób prowadzących produkcję rolniczą, w ramach której stosowane są nawozy zawierające w składzie azot lub przechowywane są odchody zwierzęce (nawozy naturalne). W rozwiązaniu wielu problemów pomaga współpraca z doradcą, w tym wizyty przeprowadzane bezpośrednio w gospodarstwach, co pozwala na wybór najlepszych dla konkretnego gospodarstwa rozwiązań. Dokument dostępny jest pod poniższym linkiem:

Kliknij tutaj

Dodatkowo warto wspomnieć, że w ochronie wód, ale także zapewnieniu odpowiedniej ilości wody w okresach suszy, czy dla pojenia zwierząt hodowlanych mogą zapewnić działania związane z małą retencją. Zbiorniki na wodę deszczową zlokaliowane bezpośrednio na polach uprawnych potrafią zatrzymać ponad 80% wody opadowej z dużego obszaru i zgromadzić ją do celów nawodnieniowych. Jednocześnie dzięki takim zbiornikom zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego nie przedstawią się do wód gruntowych i podziemnych, a w efekcie nie trafią do morza, co chroni jego życie biologiczne i zapewnia naturalny, cyrkulacyjny obieg wody.