ENG
Facebook KSOW+ 
Facebook SIR 
W dniu 10 kwietnia 2025 r. Rada Unii Europejskiej i Parlament Europejski osiągnęły wstępne porozumienie dotyczące unijnych ram monitorowania gleb. Inicjatywa ma na celu poprawę zdrowia i odporności gleb w UE.
Zdrowe gleby są fundamentem dobrej i jakościowej żywności, czystej wody oraz bioróżnorodności. Tymczasem szacuje się, że 60 % gleb w UE jest obecnie w złym stanie.
Monitoring i ocena stanu gleby
Państwa członkowskie, przy wsparciu Komisji Europejskiej, będą najpierw monitorować, a następnie oceniać stan zdrowotny wszystkich gleb na swoim terytorium, aby władze w całej UE mogły zapewnić odpowiednie działania zapobiegające degradacji gleb oraz skutecznie nią zarządzać.
Rada i Parlament Europejski zgodnie uznały potrzebę stworzenia solidnych i spójnych ram monitorowania, opartych na porównywalnych danych. Uzgodniono, że państwa członkowskie będą wyznaczać punkty poboru próbek do monitorowania na podstawie wspólnej unijnej metodologii.
Ocena stanu zdrowotnego gleby
Wstępne porozumienie utrzymuje koncepcję wspólnych wskaźników glebowych (fizycznych, chemicznych i biologicznych), zgodnie z ogólnym podejściem Rady oraz pierwotną propozycją Komisji.
Porozumienie wprowadza również klasyfikację stanu zdrowotnego gleby, opartą na wartościach docelowych i progowych, ustanowionych w ogólnym podejściu Rady:
- niewiążące zrównoważone wartości docelowe na poziomie UE, odzwierciedlające długoterminowe cele,
- operacyjne wartości progowe, ustalane przez państwa członkowskie dla każdego wskaźnika glebowego w celu ustalenia priorytetów i stopniowego wdrażania przepisów prowadzących do osiągnięcia dobrego stanu gleby.
Łagodzenie skutków zajmowania gruntów
Nowa dyrektywa określi również zasady łagodzenia skutków zajmowania gruntów, koncentrując się na jego najbardziej widocznych aspektach: zasklepianiu i usuwaniu gleby. Zasady te będą brane pod uwagę przez państwa członkowskie, z poszanowaniem ich krajowych decyzji w zakresie planowania przestrzennego, w tym dotyczących mieszkalnictwa, górnictwa, zrównoważonego rolnictwa oraz transformacji energetycznej.
Kolejne kroki
Wstępne porozumienie musi zostać zatwierdzone przez Radę i Parlament Europejski. Następnie dyrektywa zostanie formalnie przyjęta przez obie instytucje po dokonaniu przeglądu językowo-prawnego.
Kontekst
Zgodnie ze strategią glebową UE, przedstawioną przez Komisję w 2021 roku, brak dedykowanego ustawodawstwa unijnego został wskazany jako główna przyczyna alarmującego stanu gleb w UE. Aby zapewnić glebom taki sam poziom ochrony, jaki obowiązuje w przypadku wody, środowiska morskiego i powietrza, Komisja przedstawiła projekt dyrektywy w sprawie monitorowania gleb w dniu 5 lipca 2023 roku.
Ostatecznym, aspiracyjnym celem tej dyrektywy jest osiągnięcie zdrowego stanu wszystkich gleb do 2050 roku. Dyrektywa przyczyni się również do realizacji Agendy ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju do 2030 roku.
Więcej informacji dostępnych jest na oficjalnej stronie Rady Unii Europejskiej [kliknij tutaj].