Uprawa i przetwórstwo lawendy

Pola lawendy można spotkać niemal w całej Polsce. Najpiękniej prezentują się w sezonie wakacyjnym. Lawenda zachwyca nas swoimi pachnącymi kwiatami. Fioletowy kolor kwiatostanów, łagodzi objawy stresu, pomaga się wyciszyć oraz zrelaksować. Ten unikalny odcień łączy w sobie spokój niebieskiego koloru i energię czerwonego. Nie bez powodu jest to roślina, która w ostatnim czasie mocno elektryzuje mieszkańców miast i obszarów wiejskich.

W dniach 18 i 19 lipca 2023 roku odbyły się dwudniowe warsztaty na plantacjach lawendy w województwie mazowieckim, zorganizowane przez Cnetrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie. Pierwszy warsztat w „Lawendowej Górze” u Państwa Moniki i Dariusza Zarzyckich w miejscowości Ryczołek oraz drugi w ”Lawendowej Siwiance” u Pani Marioli Orlińskiej w miejscowości Siwianka. Uczestnikami byli doradcy rolniczy, producenci, nauczyciele szkół rolniczych oraz osoby zainteresowane tematyką, łącznie 34 uczestników.


W pierwszym dniu szkolenia prof. dr hab. Ewa Osińska z SGGW w Warszawie przedstawiła problematykę pochodzenia i występowania lawendy. Podkreślała znaczenie uprawy lawendy w Polsce oraz wymagania klimatyczne i glebowe. Ważnym czynnikiem decydującym o sukcesie uprawy lawendy, jest przede wszystkim dobór odpowiednich odmian. Najbardziej polecana jest uprawa lawendy wąskolistnej, która bardzo dobrze radzi sobie w polskim klimacie i jest odporna na mróz. Uprawa lawendy w celu przetwarzania pozyskanego z niej surowca cieszy się coraz większą popularnością wśród rolników.

Lawenda znajduje zastosowanie w wielu branżach gospodarczych. O czym uczestnicy szkolenia usłyszeli na wykładzie dr hab. Beata Fornal-Pieniak profesor SGGW w Warszawie. Odpowiednie odmiany są uprawiane jako rośliny ozdobne inne doskonale sprawdzają się jako rośliny miododajne. Kwiaty lawendy dają obfity nektar, z którego wytwarza się wysokiej jakości miód lawendowy. Są też odmiany lawendy uprawiane na przyprawy. Zasuszone kwiaty lawendy mają słodki smak z lekko cytrusowo-kwiatową nutą. Obecnie lawenda jest również wykorzystywana w medycynie i kosmetologii. Uprawiana jest do produkcji olejku lawendowego. Olejek lawendowy ma właściwości antyseptyczne, przeciwzapalne i może być stosowany jako naturalny środek odstraszający mole i komary. Dodany do kąpieli pomaga się zrelaksować i odprężyć.

Plantacja lawendy wzbogaca walory kulturowe ternu na którym się znajduje. Celem szkolenia, było przedstawienie alternatywnego dochody dla małych gospodarstw.  W trakcje wyjazdu studyjnego do gospodarstwa „Lawendowa Góra” uczestnicy mogli dowiedzieć się o agrotechnice uprawy, wymaganiach klimatycznych i pielęgnacji sadzonek lawendy. Gospodarze chętnie dzieli się swoim doświadczeniem i opowiadali o napotkanych problemach w trakcie zakładania plantacji. Plantacja powstała w 2017 roku. W gospodarstwie „Lawendowa  Góra” uczestnicy szkolenia zakupili sadzonki lawendy oraz skorzystali z pleneru do sesji zdjęciach. Jest to doskonałe miejsce do zorganizowania przyjęcia rodzinnego w plenerze w otoczeniu lawendy i lasu. Miejsce to znajduje się w bliskiej odległości od granic miasta Warszawa. W gospodarstwie uczestnicy degustowali produkty na bazie kwiatów lawendy miedzy innymi kawa na naparze z lawendy, lemoniada lawendowa oraz maślane ciasteczka lawendowe.


W drugim dniu szkolenia uczestnicy odwiedzili plantacje Lawendy „Lawendowa Siwianka”. Lawendowa Siwianka, to miejsce stworzone z myślą o nauce poprzez zabawę i  relaks. Pole znajduje się w bliskiej odległości od Warszawy. Plantacja powstała w 2020 roku. W Prace na plantacji jest zaangażowana cała rodzina. Uczestnicy zwiedzili gospodarstwo edukacyjne, oraz wzięli udział w warsztatach kulinarnych i rękodzieła. Wykonali słodki deser na bazie kwiatów lawendy oraz uszyli poduszkę  relaksacyjną z wsadem suszonych kwiatów lawendy.  Właścicielka plantacji oprowadziła i szczegółowo opowiedziała o swojej planacji. Dużo czasu poświęciła na omówienie tematów związanych z pielęgnacją, nawożeniem i nawadnianiem lawendy. Ponadto uczestnicy szkolenia mogli poznać proces nastawienia urządzenia do pozyskiwania hydrolatu lawendowego. Hydrolat lawendowy jest idealny jako odświeżacz powietrza i pościeli. Działa relaksująco i ułatwia zasypianie. Wystarczy spryskać bezpośrednio na twarz lub nałożyć na wacik i użyć jak toniku. Hydrolat z lawendy będzie także pomocny w walce z łupieżem. Łagodzi także stany zapalne i zmiany trądzikowe, regulują pracę gruczołów łojowych, obkurczają pory i działają antybakteryjnie. Na zakończenie warsztatów uczestnicy degustowali produkty na bazie lawendy: lemoniada lawendowa, syrop lawendowy, lodów lawendowych, ciasteczek maślnych z kwiatkami lawendy.

W Polsce już od paru lat obowiązują przepisy prawne pozwalające rolnikom na samodzielną sprzedaż produktów pochodzących z ich własnych gospodarstw. W ramach rolniczego handlu detalicznego rolnicy mogą prowadzić legalną sprzedaż określonych produktów spożywczych bez konieczności otwierania działalności gospodarczej i prowadzenia pełnej rachunkowości firmy. Rolnik produkujący przetwory spożywcze z lawendy będzie mógł zatem dokonywać sprzedaży swoich produktów w ramach rolniczego handlu detalicznego. Podstawowy warunek stanowi wykorzystywanie w przetworzonych produktach surowców pochodzących wyłącznie z własnych upraw.


W trakcje realizacji warsztatów szkoleniowych na plantacji „Lawendowa Siwianka” z kamerą była ekipa Agrobiznesu.

Reportaż z wydarzenia 


Projekt zrealizowany w ramach operacji własnej wpisanej do Planu Operacyjnego KSOW na lata 2022-2023  pn.: "Alternatywne źródła dochodu dla małych gospodarstw 2".

Źródło: CDR w Brwinowie