Innowacyjne produkty mleczarskie z mleka od krów o genotypie A2A2

Podjęcie projektu związanego z produkcją mleka A2 i przetwarzaniem go w innowacyjne produkty mleczarskie jest rezultatem kombinacji czynników rynkowych, naukowych, społecznych i technologicznych, które składają się na współczesne wyzwania, którym sprostać muszą gospodarstwa rolne i przetwórcy.

Trendy rynkowe i konsumenckie

• Popyt na produkty innowacyjne — Dynamiczne trendy konsumenckie w obszarze żywności i żywienia — w szczególności trend prozdrowotny – skłaniają do eksplorowania innowacyjnych rozwiązań. Produkty mleczarskie oparte na mleku A2 stanowić mogą nowatorską ofertę dla konsumentów.
• Rosnące zainteresowanie zdrowym stylem życia,
• Ciągły wzrost zainteresowania konsumentów zdrowym stylem życia i świadomością żywieniową jest impulsem do wprowadzenia na rynek produktów wytworzonych z mleka A2. Konsumentom zależy coraz bardziej na produktach żywnościowych, których spożywanie ma korzystny wpływ na zdrowie.

Badania naukowe i zdrowie

• Zaplanowane badania naukowe nad składem chemicznym i właściwościami mleka A2 mogą dostarczyć nowej, interesującej wiedzy i wniosków.
• Dotychczasowe naukowe dowody na korzyści zdrowotne płynące ze spożycia mleka A2 stanowią motywację do produkcji i przetwórstwa tego mleka.

Zrównoważony rozwój

• Zrównoważona produkcja — Projekty związane z mlekiem A2 często kładą nacisk na ekologiczne i etyczne aspekty produkcji mleka, a tym samym przyczyniać się mogą do zrównoważonej produkcji.

Rozwój technologii przetwórstwa mleka

• Innowacyjność technologiczna i produktowa — Rozwój nowych technologii przetwarzania mleka umożliwia opracowanie innowacyjnych produktów mleczarskich opartych na mleku A2.
• Doskonalenie procesów — Doskonalenie procesów produkcyjnych, aby efektywnie przetwarzać i utrzymywać jakość mleka A2, jest kluczowe dla tworzenia wysokiej jakości produktów.
• Współpraca z sektorami rolniczym i naukowym — Zainicjowanie projektu jest rezultatem współpracy przetwórcy mleka z dostawcami mleka, tj. rolnikami, a także powiązań z jednostkami naukowymi zajmującymi się tematami hodowli krów, chemii mleka i technologii mleczarskiej.

Operacja pn. „Innowacyjne produkty mleczarskie z mleka od krów o genotypie A2A2” związana jest z hodowlą bydła mlecznego, produkcją mleka i przetwórstwem mleczarskim – sektorów kluczowych dla Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich  2014-2020.

Operacja wyeksponuje innowacyjne, funkcjonalne cechy mleka A2; zwiększy wartości dodaną wytwarzanych produktów, jak i samego mleka surowego; umożliwi lepsze wykorzystanie przez rolników i przetwórcę posiadanych zasobów – inwentarza i infrastruktury, tym samym zwiększając konkurencyjność tych podmiotów (także poprzez inwestycje w środki trwałe).

Zaplanowane działania to określenie potencjału genetycznego stad, co doprowadzi do wyselekcjonowania krów produkujących mleko A2; usługa wspomagająca ujednolicenie stada; segregacja mleka A2 i organizacja jego dostaw do przetwórcy wprowadzającego do swojego portfolio innowacyjne produkty mleczarskie wytwarzane z mleka A2; a także badania naukowe nad składem chemicznym i właściwościami mleka A2.
 

Działania podejmowane w ramach projektu

W ramach operacji zaplanowane są:

• określenie genotypu białek mleka u krów i jałówek (w dwóch etapach) – badanie markerów genetycznych (genotypowania) przy użyciu mikromacierzy;
• określenie genomowej wartości hodowlanej krów i jałówek (w dwóch etapach) - polimorfizm pojedynczych nukleotydów (ang. Single Nucleotide Polymorphisms; SNP) analizowany z wykorzystaniem platformy Illumina Bovine Genotyping BeadChip;
• przeprowadzenie usługi wspomagającej ujednolicenie stada – inseminacja krów nasieniem buhajów A2A2;
• inwestycja w środki trwałe umożliwiające segregację mleka – zakup schładzalników do mleka i autocysterny;
• inwestycja w środki trwałe umożliwiające wdrożenie innowacyjnego produktu – zakup innowacyjnego urządzenia pakującego;
• badania naukowe nad składem chemicznym i właściwościami mleka A2.
   

Główne korzyści z realizacji projektu

• Rezultatami założonymi do osiągnięcia przez gospodarstwa rolne jest określenie potencjału genetycznego stad, co doprowadzi do wyselekcjonowania krów produkujących mleko A2, segregację tego mleka i jego sprzedaż po wyższej cenie do przetwórcy mającego w swoim portfolio wyroby wytwarzane z mleka A2. Ponadto, znając genotyp poszczególnych krów i genomową wartość hodowlaną, poprzez kojarzenie krów z buhajami o genotypie A2A2, możliwe stanie się poprowadzenie hodowli w sposób zwiększający efektywności produkcji przy jednoczesnym uzyskaniu jednolitego genetycznie stada w produkcji mleka A2. Działania te przyczynią się do  poprawy konkurencyjności gospodarstw rolnych zajmujących się produkcją mleka.
• Rezultatami założonym do osiągnięcia przez przetwórcę jest wdrożenie udoskonalonej technologii, wprowadzone do portfolio innowacyjnych produktów o wysokiej wartości dodanej i odpowiedź na specyficzne potrzeby szerokiej grupy konsumentów. Związana z tymi działaniami inwestycja w środki trwałe i zwiększenie przychodów ze sprzedaży zwiększą konkurencyjność i wartość dodaną brutto przedsiębiorstwa.
• Współpraca uczelni z rolnikami i przetwórcą umożliwi prowadzenie badań naukowych nad mlekiem A2, co może przyczynić się do lepszego zrozumienia jego właściwości i wpływu na zdrowie. Naukowe rezultaty operacji zostaną udostępnione za pośrednictwem publikacji w renomowanych czasopismach naukowych krajowych i zagranicznych. Możliwe jest także rozpowszechnienie ich podczas konferencji.
• Za sprawą symbiotycznego charakteru zaplanowanej operacji, jej rezultatem będzie utworzenie pomostów między najnowszą wiedzą badawczą (uczelnią) a rolnikami i przetwórcą. 

Streszczenie praktyki

Szeroka grupa społeczeństwa zmaga się z problemami od strony przewodu pokarmowego po spożywaniu posiłków oraz z alergiami pokarmowymi. W odniesieniu do nabiału, dolegliwości te przypisuje się nietolerancji laktozy i alergii na białka mleka. Konsumenci cierpiący na takie dolegliwości szukają produktów mlecznych i ich alternatyw, które ich nie powodują, ale też często odchodzą od spożycia nabiału. Liczne doniesienia naukowe dowodzą zaś, że mleko, które zawiera tylko formę beta-kazeiny w wariancie A2 (tzw. mleko A2) nie powoduje wspomnianych dolegliwości i ma wiele prozdrowotnych właściwości. 

Mleko A2 to mleko produkowane przez krowy o genotypie A2A2. Pozostałe krowy w stadzie mogą mieć genotyp A1A2 lub A1A1. Aby dowiedzieć się jest jaki udział zwierząt z poszczególnymi genotypami dla beta-kazeiny należy poddać stado genotypowaniu. Znajomość genotypu zwierzęcia wraz z oszacowaną dodatkowo genomową wartością hodowlaną, pozwala na znaczne przyśpieszenie postępu hodowlanego i poprawę efektywności ekonomicznej hodowli.
Przy jednoczesnym wdrożeniu nowych, innowacyjnych produktów przez przetwórcę mleka, możliwe będzie zbycie mleka surowego, uzyskując za nie wyższą cenę. Obserwacje rynków w krajach, w których mleko A2 jest dostępne w sprzedaży pokazują bowiem, że produkty wytworzone z mleka A2 osiągają ceny znacząco wyższe od odpowiadających im produktów konwencjonalnych. Analogicznie zatem, dostawcy surowego mleka A2 oczekiwać mogą wyższej ceny za takie mleko w skupie. 

Realizacja wyżej określonych działań w sposób bezpośredni przyczyni się do poprawy konkurencyjności producentów mleka i zwiększenia wartości dodanej produktów wytwarzanych z pozyskanego mleka. Zaspokojone zostaną także specyficzne potrzeby żywieniowe części społeczeństwa – wprowadzenie na rynek produktów z mleka A2 będzie bowiem odpowiedzią na zapotrzebowanie konsumentów na alternatywę dla konwencjonalnych produktów mleczarskich.
 

Dodatkowe informacje

Aspektami ułatwiającymi wdrożenie projektów związanych z mlekiem A2 są:

• liczne doniesienia naukowe o korzyściach zdrowotnych płynących ze spożycia mleka A2, co pomóc może w edukacji konsumentów i zbudowaniu rynku;
• świadome prowadzenie hodowli krów z uwzględnieniem korzystnego genu CSN2 A2A2 w wyniku zapoczątkowanych szkoleń hodowców i producentów mleka;
• konfiguracja linii produkcyjnych przetwórcy umożliwiająca przetwarzanie niedużej ilości mleka z zachowaniem jego segregacji (brakiem zanieczyszczenia mlekiem tradycyjnym) na każdym etapie produkcyjnym;
• lokalny obszar działania – dostawcy mleka A2 i przetwórca takiego mleka, zlokalizowani w niedalekich odległościach znacząco ułatwiają, a tym samym zmniejszają koszty (selektywnego) skupu mleka.

Przeszkodami we wdrożeniach projektów związanych z mlekiem A2 mogą być:

• konieczność segregacji mleka w gospodarstwach rolnych i związane z nią zwiększone koszty prowadzenia produkcji mleka w okresie przejściowym, tj. ujednolicania stada, w tym koszty inwestycyjne związane na przykład z zakupem dodatkowych schładzalników i dobudowy/adaptacji pomieszczeń na nie;
• długi okres zmiany struktury stada, tak aby nie była konieczna segregacja mleka w gospodarstwach;
• nieświadomość konsumentów co do różnic między mlekiem A2 a mlekiem tradycyjnym zwiększa ryzyko niewielkiego popytu i powoduje, że konieczne jest aktywne edukowanie konsumentów na temat korzyści zdrowotnych i innych aspektów związanych z mlekiem A2, aby zwiększyć jego akceptację na rynku;
• koszty promocji i marketingu produktów wytwarzanych z mleka A2, szczególnie jeśli planowane jest ich sprzedaż jako produktów premium.
• brak uregulowań prawnych i regulacyjnych (standardów) w odniesieniu do zapewnienia jakości mleka A2 oraz jego znakowania (w tym oświadczenia zdrowotne);
• kosztowne analizy zafałszowań mleka A2 mlekiem tradycyjnym (w tym badań międzyoperacyjnych przy przetwarzaniu mleka).